Abstrakt: |
Celem badania była odpowiedź na następujące pytania: jakie wartości preferuje badana populacja, jakie cele i dążenia sobie stawia i jak stara się je osiągać, jakie napotyka trudności. Badaniem objęto 72 studentki drugiego roku pedagogiki w wieku 19-23 lat; 55,6% miało 20 lat, 51,4% pochodziło z rodzin robotniczych. Badane jako główny cel w życiu uznały aktywność zawodową (88,8%) oraz założenie udanej rodziny (84,7%). Z osiągnięciem doskonałości zawodowej wiązały pomyślne ukończenie studiów (66,7%), poszerzanie wiedzy (18,1%), życie zgodne z własnym sumieniem i przekonaniami (31,9%); rodzinę wiązały z posiadaniem samodzielnego mieszkania (33,3%), dużej ilości czasu wolnego dla współmałżonka i dzieci (4,2%), bezkompromisowości (9,7%). 11,2% dziewcząt nie miało sprecyzowanych celów życiowych. Do głównych trudności w realizacji celów badane zaliczały: kłopoty finansowe (51,4%), własne słabości (33,3%), brak akceptacji ze strony otoczenia (30,6%), sytuację społeczno-ekonomiczną w kraju (29,2%); dziewczęta silniej identyfikujące się z pracą zawodową wskazywały też na rodzinę (22,2%) i brak mieszkania (18,1%); 33,3% nie przewidywało żadnych trudności. 73,6% badanych stwierdziło, że osiąga sukcesy dzięki sobie i swojej pracy, 58,3% – otwartości na ludzi, rozumieniu ich problemów, chęci udzielania pomocy, 12,5% – dlatego, że robi to, co lubi, 11,1% stwierdziło, że zawdzięcza je szczęściu. 19,4% stwierdziło, że nie może się pochwalić żadnymi sukcesami. Przyczynami niepowodzeń były: lenistwo (41,7%), brak systematyczności (36,1%), egoizm i złośliwość (15,3%), brak zdolności oraz choroby (po 11,1%), nieumiejętność w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi (5,6%), upór (4,2%). Do nierozwiązywalnych problemów zaliczano: brak wiary we własne siły (27,8%), nieumiejętność udzielania pomocy innym (22,2%), sprawy mieszkaniowe (20,8%), konflikty z rodzicami (9,7%), pogodzenie nauki z wychowaniem dziecka (4,2%). 18,1% badanych nie dostrzegało spraw, z którymi nie umiałoby sobie poradzić. 59,7% badanych odpowiedziało, że są z siebie zadowolone czasami, 15,3% – często, 15,3% – bardzo rzadko, 9,7% – zawsze. Oceny własnego postępowania respondentki dokonywały poprzez samoobserwację i analizę postępowania (79,2%), porównanie się z innymi (34,7%), oparcie na sądach innych (23,6%), pytanie innych o własne wady i zalety (11,1%). Wzór osobowy badanych zawierał następujące cechy: życzliwość i serdeczność (18,1%), mądrość, walkę o dobro, umiejętność obrony własnego zdania (po 13,9%), religijność, odporność na manipulację z zewnątrz, odwagę, aktywność w poszukiwaniu sensu życia (po 12,5%), brak wad (6,9%). 15,3% badanych nie miało wzoru osobowego, z którym mogłoby się identyfikować. 58,3% dziewcząt wyraziło opinię, że jako jednostka społeczna jeszcze niczego nie dokonały; 15,3% systematycznie pomagały innym ludziom; 12,5% widziało swoją wartość w odpowiedzialności, 11,1% było aktywnych społecznie; 9,7% określiło swoją wartość jako pozytywną bez uzasadnienia. Do głównych czynników utrudniających pracę nad sobą w szkole badane zaliczyły: dużo nauki (43,1%), brak indywidualizacji (23,6%), nierozumienie uczniów przez nauczycieli (16,7%), nieprzystępność nauczyciela (15,3%), zbyt mało czasu poświęcanego na rozmowy z uczniami (9,7%); 27,8% nie zauważało żadnych trudności. W rodzinie badane najsilniej odczuwały: brak zachęty ze strony rodziców do pracy nad sobą (23,6%), brak zrozumienia ze strony rodziców (18,1%), zbyt duże wymagania (12,5%), brak konsekwencji u matki (8,3%); 48,6% stwierdziło, że ma dobre warunki do rozwoju. W kontaktach koleżeńskich trudnościami dotyczyły w: konieczności dostosowania się do otoczenia (29,9%), niezrozumienia przez innych (20,8%), braku otwartości w kontaktach (18,1%), zbyt lekkiego traktowania nauki przez rówieśników (8,3%), braku zrozumienia dla innych (6,9%); 36,1% nie dostrzegało trudności w tym zakresie. Spośród badanych dziewcząt 69,4% miało bliską przyjaciółkę lub przyjaciela, 27,8 nie miało, 2,8% pragnęło mieć. Od przyjaciół badane wymagały przede wszystkim: szczerości i zaufania (36,1%), lojalności (22,2%), uczciwości (18,1%), pomocy (19,4%), oddania (16,7%), prawdomówności (12,5%), mądrości (11,1%). 30,6% badanych dzięki swojej postawie i perswazji sprawiło, że zmieniła się pozycja przyjaciela w grupie rówieśniczej, styl życia, stosunek do religii i Boga oraz nauki; 41,7% nie udało się wpłynąć pozytywnie na przyjaciół, 27,7% nie usiłowało tego robić. W wypowiedziach dotyczących wpływu studiowania na stosunek do pracy nad sobą i stopień realizacji celów życiowych badane podkreślały swoje nieprzygotowanie do studiów wyższych – problemy sprawiała technika pracy umysłowej (72,2%), a także brak systematycznej pracy i sztywność myślenia (po 15,3%), nieumiejętność samodzielnego myślenia (23,6%), brak koncentracji (9,7%). Uczelnia potęgowała te trudności, co przejawiało się zdaniem badanych w traktowaniu studentów jak dzieci (18,1%), uczelni wyższej jak „szkółki” (11,1%), odpytywaniu i ocenianiu (12,5%), atmosferze lęku i zastraszenia (16,7%), złym planie zajęć (13,9%), braku pomocy naukowych, książek, czytelni (22,2%). Badane odczuwały także brak wskazówek praktycznych (6,9%) i indywidualizacji nauki (5,5%). 61,1% dziewcząt stwierdziło, że kontakt z wykładowcami jest zbyt mały, 15,2% widziało ich rolę jako destrukcyjną, 26,4% uważało, że część nauczycieli zniechęca i utrudnia pracę. |