Abstrakt: |
Celem badania było określenie zjawiska nieprzystosowania społecznego uczniów w skali kraju. W ramach badania Departament Opieki, Wychowania i Młodzieży MEN rozesłał do wszystkich kuratoriów oświaty ankiety sprawozdawcze. Syndrom nieprzystosowania społecznego scharakteryzowano za pomocą 22 itemów, składających się na 10 kategorii treściowych: agresja, przemoc, wandalizm, ucieczki, kradzieże, uczestnictwo w destrukcyjnych grupach nieformalnych, negatywne zachowania na tle seksualnym, zamachy samobójcze, alkoholizowanie się, używanie środków odurzających. W drugiej części ankiety proszono o informacje związane z: działaniami profilaktyczno-wychowawczymi, osobami realizującymi takie programy, obciążeniem szkół przez uczniów z rodzin problemowych. Zespół Pracowni Modernizacji Systemu Resocjalizacji Młodzieży MEN konsultował na bieżąco przebieg badania z respondentami (pedagogami, dyrektorami placówek). Dane z 25 kuratoriów oświaty dotyczyły łącznie 1 921 823 uczniów. Przejawy niedostosowania wystąpiły u 124 185 osób. Zatem wskaźnik globalny obciążenia nieprzystosowaniem w szkołach wyniósł około 6,5% i był wyższy w szkołach miejskich niż wiejskich (odpowiednio: 6,7% i 5%). Szacunkowo co 16. uczeń jest nieprzystosowany społecznie. Badanie wykazało, że ogółem 41% uczniów jest agresywnych. Odsetek ten jest większy u dzieci ze wsi niż u uczniów z miasta o 10%. Przemoc rozbójniczą stosowało 5,9% uczniów miejskich i 5,3% uczniów ze wsi. Wandalizmu dopuszczało się blisko 10% badanych, w tym 9,8% z miast i 10,1% ze wsi. Częściej uciekali z domu młodzi ludzie z miast niż ze wsi – odpowiednio 23,3% i 11,5%. Próby samobójcze należały do najrzadszych przejawów niedostosowania społecznego badanej młodzieży i dotyczyły 0,4% dzieci z miast oraz 0,2% dzieci ze wsi. Blisko 10% badanych alkoholizowało się – częściej w miastach niż na wsi, gdzie odsetek pijących alkohol wyniósł 7,5% (miasta: 9,5%). Oprócz prób samobójczych rzadkim zachowaniem nieprzystosowania było odurzanie się środkami narkotycznymi – dotyczyło 2,5% młodzieży z miast i 0,5% uczniów wiejskich. |