Abstrakt: |
Celem badania było przygotowanie narzędzi do badania podstawowego i zgromadzenie informacji na temat: opinii studentów o odpłatności za studia i o pożądanych formach pomocy materialnej państwa; struktury dochodów studentów; opinii studentów o kredytach bankowych na studia. Ankietą audytoryjną objęto 520 studentów trzeciego roku Uniwersytetu Warszawskiego 17 różnych kierunków. Wśród respondentów 89% osób było absolwentami liceów ogólnokształcących; 46% pochodziło z miast powyżej 500 tys. mieszkańców; tylko 9% matek i 15% ojców miało wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe; 38% ojców zajmowało stanowiska kierownicze i wymagające wyższego wykształcenia; 81% pochodziło z rodzin, w których wszystkie dzieci studiowały lub ukończyły studia. U 46% badanych pomoc finansowa rodziców pokrywała 61-100% kosztów studiowania (taki odsetek kosztów pokrywały rodziny 40% badanych mających ojców o wykształceniu niższym niż średnie, 53% o wykształceniu wyższym), tylko 11% rodzina nie pomagała finansowo. 51% studentów pracowało zarobkowo; nie było wyraźnego związku między poziomem dochodów w rodzinie a podejmowaniem pracy; udział państwa w wydatkach na studia był znacząco mniejszy – z wymienionych form pomocy nie korzystało powyżej 70% badanych. 40% nie zamierzało ubiegać się o kredyt na studia, 29% nie wiedziało tego, 12% uzyskało go; o kredyt częściej ubiegali się studenci niepracujący zarobkowo. 1/3 deklarowała, że wie wszystko, co chce wiedzieć o systemie udzielania i spłacania kredytów, ponad 40% uznało swoją wiedzę za niewystarczającą. Badani mieli jedynie ogólną wiedzę na temat systemu kredytów studenckich, w podejmowaniu starań często kierowali się przekonaniami, a nie wiedzą. Najczęstsze opinie ogólne o kredytach: powinny być dostępne dla wszystkich bez względu na dochody – 43%, uzyskanie wymagało zbyt wielu formalności – 39%, nie powinno się wymagać poręczenia – 34%, jest to bardzo dobra forma pozyskiwania pieniędzy na studia – 33%; opinie osobiste: 39% bało się wziąć kredyt, bo nie wiedziało, czy po studiach będzie w stanie go spłacić; opinie dotyczące ogółu studentów: 30% uważało, że wielu kolegów nie skorzysta z kredytu z powodu braku poręczenia. Brak odpłatności za studia 38% ankietowanych uważało za jedną z możliwych form, 23% za jedyną akceptowaną, za istnieniem płatnych i bezpłatnych studiów było odpowiednio 29% i 14%; częściej za powszechnością bezpłatnych studiów byli studenci z rodzin o najniższych dochodach (1/2 tej grupy, o najwyższych dochodach – 14%). Na podstawie zgromadzonego materiału sformułowano następujące wnioski: szanse studiowania miała głównie młodzież z rodzin o stosunkowo wysokim wykształceniu i statusie zawodowym; osoby o wysokich kwalifikacjach mają aspiracje edukacyjne wobec dzieci i wspierają młodzież w jej dążeniach edukacyjnych; o szansach studiowania decyduje w znacznym stopniu status materialny rodzin kandydatów; obecny poziom pomocy materialnej nie koryguje wpływu poziomu wykształcenia i statusu na szanse realizacji aspiracji edukacyjnych; wprowadzony system kredytów koryguje uwarunkowania społeczne i materialne w ograniczonym stopniu; znaczny odsetek studentów nie podejmuje starań o uzyskanie tej formy pomocy. |