Abstrakt: |
Celem badania było określenie zależności między alkoholizmem rodziców a adaptacją dzieci w szkole. W badaniu uczestniczyło 57 dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Dzieci objęte badaniem zostały wskazane przez pedagogów szkolnych. Respondenci uczęszczali do klas I–VIII szkoły podstawowej. W badanej populacji znalazło się 30 chłopców i 27 dziewczynek w wieku od siedmiu do 15 lat. Dzieci uczęszczały do jednej ze szkół podstawowych w Radomiu. 79% badanych stanowili uczniowie klas IV–VIII. Sześciu badanych uczestniczyło do klas terapeutycznych, organizowanych w celu łagodzenia i eliminacji zaburzeń oraz dysfunkcji występujących u dzieci. W 98,3% rodzin alkoholu nadużywał ojciec, w 28,1% rodzin pili zarówno ojciec, jak i matka, albo matki i ojczym. 70,2% matek w ogóle nie nadużywało alkoholu. Ośmioro dzieci miało bliski kontakt ze środowiskiem przestępczym – w czterech przypadkach w konflikt z prawem weszli ojcowie, w pozostałych czterech – bracia. 57,8% uczniów wychowywało się w niekorzystnych warunkach materialno-mieszkaniowych. 11 badanych miało własny pokój z miejscem do odrabiania lekcji i spania. 42,1% matek oraz blisko 30% ojców pozostawało bez pracy. Ponad 50% dzieci z badanej grupy nie miało w szkole drugiego śniadania. Wśród uczniów 71,2% to osoby uzyskujące słabe wyniki w nauce, tj. średnia w przedziale: 1,4 – 3,5. Troje dzieci miało średnią ocen powyżej 4,5. 31,6% respondentów miało problemy z językiem polskim, 28,1% z matematyką, 22,8% z historią, a także geografią, biologią i językami obcymi. Prawie 50% uczniów miało niekompletny zestaw podręczników, zeszytów i innych pomocy, co niewątpliwie ujemnie wpływało na osiągane wyniki. Najwyższe oceny dzieci otrzymywały z przedmiotów artystycznych: muzyki i plastyki. 49,1% dzieci nie mogło liczyć na żadną pomoc w nauce. 21% badanych wyrażało pozytywny stosunek do nauki, ponad 40% negatywny. 30% badanych nie szanowało podręczników i zeszytów, 28,1% nie przestrzegało regulaminu szkolnego (np. zmiany obuwia, frekwencji). 17,5% badanych dzieci nie podchodziło z szacunkiem do pomocy szkolnych. Blisko połowa respondentów miała niską albo bardzo niską motywację do nauki. W opinii nauczycieli uczniowie z rodzin z problemem alkoholowym wykazywali bierność w nawiązywaniu kontaktów rówieśniczych. Negatywny stosunek do kolegów miało niemal 40% badanych. Ponad 50% z nich konflikty rozwiązywało za pomocą siły. Trzy osoby uważały, że są akceptowane przez nauczycieli. 54,4% badanych dzieci miało negatywny stosunek do nauczycieli. Środowisko miało znaczny wpływ na funkcjonowanie dziecka w szkole; rodziny z problemem alkoholowym na ogół żyły w bardzo złych warunkach mieszkaniowych i materialnych. Występowały znaczne różnice między rodzinami, w których pije jeden z rodziców, a rodzinami, w których alkoholu nadużywają oboje rodzice. Dzieci z rodzin alkoholowych osiągały w większości złe wyniki w nauce, były mało pilne, niestaranne, miały problemy z koncentracją podczas lekcji; bardzo często nie miały dobrych warunków do nauki w domu, poza tym utwierdzały się w przeświadczeniu, że nie mogą uzyskiwać pozytywnych ocen, tracą chęć do nauki, są negatywnie nastawione do szkoły, którą traktują tylko jako źródło niepowodzeń. Uczniowie objęci badaniem izolowali się od reszty rówieśników, nie angażowali w sprawy klasy, unikali publicznych wystąpień, stąd też byli niezbyt lubiani przez resztę klasy, odrzucani i izolowani; niekorzystne relacje nawiązywali również z nauczycielami. |