Abstrakt: |
Badanie miało na celu diagnozę kompetencji społecznych i oczekiwań edukacyjnych studentów pierwszego roku na kierunku praca socjalna na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, które to studia finansowane są ze środków Unii Europejskiej (N = 60). Jako narzędzie badawcze zastosowano Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS) A. Matczak (2001) oraz kwestionariusz ankiety A. Kanios do pomiaru motywacji studentów do podejmowania kształcenia w obszarze pracy socjalnej i przyszłej pracy zawodowej, wiedzy z zakresu pomocy społecznej oraz oczekiwań związanych z procesem kształcenia. Badanie przeprowadzono w ramach ewaluacji beneficjentów projektu Uniwersytet otwarty na jutro, finansowanego ze środków UE oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt ten wchodził w skład Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki; Priorytet IV: Szkolnictwo wyższe i nauka; Działanie 4.1.: Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy; Poddziałanie 4.1.1.: Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni. Celem projektu było rozszerzenie i wzbogacenie oferty edukacyjnej oraz podniesienie atrakcyjności kształcenia w UMCS, w tym realizacja studiów pierwszego stopnia na kierunku praca socjalna, dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy, realizacja studiów drugiego stopnia na kierunku pedagogika, specjalność: pomoc społeczna i praca socjalna, realizacja studiów podyplomowych z zakresu Menedżer instytucji pomocy społecznej oraz Interwencja kryzysowa w pracy socjalnej. 95% studentów stanowiły kobiety, 58,4% osoby w wieku do 30. roku życia, 50% osoby z rodzin o dochodzie nieprzekraczającym 600 zł, 60% osoby z doświadczeniem zawodowym. Wśród najczęściej wskazywanych motywów podjęcia studiów znalazła się chęć zdobycia wyższego wykształcenia (50%), następnie chęć nabycia nowej wiedzy i umiejętności ułatwiających znalezienie w przyszłości pracy (46,7%) oraz chęć studiowania na kierunku praca socjalna i zdobycia kwalifikacji pracownika socjalnego (40%). Gdyby okazało się, że nie istnieje możliwość finansowania kształcenia z UE, ponad połowa studentów zrezygnowałaby ze studiów (53,3%), 30% kontynuowałoby naukę na studiach płatnych a 16,7% na innym bezpłatnym kierunku studiów. Badani wyrażali chęć dalszego kształcenia się pod warunkiem braku opłat za studia (43,3%), rzadziej planowali kształcić się niezależnie od odpłatności (35%). 16,7% pragnęło kształcić się dalej, ale na innym kierunku niż praca socjalna. W opinii badanych do głównych korzyści wynikających z udziału w projekcie należała możliwość nabycia nowej wiedzy i umiejętności (86,7%), w dalszej kolejności – zdobycia wyższego wykształcenia, bezpłatnego studiowania, zdobycia uprawnień do zawodu pracownika socjalnego (około 60-50%) oraz nabycia doświadczenia poprzez staże (36,7%). Największa obawa studentów związana z udziałem w projekcie wiązała się z wysokimi wymaganiami stawianymi przez wykładowców (56,7%). Większość studentów uzyskała niskie wyniki w zakresie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach społecznych (86,7%), w tym umiejętności warunkujących efektywność zachowań w sytuacjach intymnych (85%), w sytuacjach ekspozycji społecznej (68,3%) i w sytuacjach wymagających asertywności (58,3%). Pozostali uzyskali wyniki przeciętne lub – w przypadku umiejętności warunkujących efektywność zachowań w sytuacjach wymagających asertywności – przeciętne (40%) i wysokie (1,7%). Zdaniem studentów najważniejszymi umiejętnościami pożądanymi w pracy zawodowej pracownika socjalnego były umiejętności komunikacyjne (95%) oraz rozwiązywania problemów społecznych (93,3%), najmniej istotne okazały się zaś umiejętność wskazywania właściwych instytucji (10%) oraz stosowanie prawa (16,7%). Wśród oczekiwań studentów wobec organizacji studiów przeważały te związane z zabezpieczoną bazą dydaktyczną podczas zajęć (61,7%), następnie dostęp do środków nauczania oraz aktualnych i wyczerpujących informacji na temat studiów. W stosunku do nauczycieli akademickich młodzież oczekiwała przede wszystkim proponowania ciekawej tematyki zajęć (73,3%), a w stosunku do zajęć dydaktycznych – mieszanych metod nauczania (55%). Wśród cech osobowości pożądanych u nauczyciela akademickiego zdecydowanie dominowało posiadanie przez niego wysokich kompetencji (80%). |