Abstrakt: |
Badania miały na celu zdiagnozowanie stanu gotowości młodzieży do zachowań prospołecznych oraz ustalenie zależności między gotowością ucznia do zachowań prospołecznych a jego miejscem w nieformalnej strukturze klasy. Badania przeprowadzono w czterech klasach jednego z liceów w Białymstoku. Analizie badawczej poddano dodatkowo poziom samooceny badanych i ich typ osobowości. Uwzględniono również kontekst płci. W badaniu wykorzystano technikę socjometryczną J.L. Moreno, metodę sondażu diagnostycznego, dwie techniki pomiaru psychometrycznego: Inwentarz Osobowości H.J. Eysencka w opracowaniu M. Choynowskiego i skalę do badania poziomu samooceny Ja w porównaniu z innymi oraz technikę pomiaru pedagogicznego – skalę do badania stosunku wobec normy „pomagaj innym” P. Jurczyka. W celu weryfikacji hipotez zastosowano również test chi-kwadrat, a w celu określenia stosunków korelacyjnych – współczynnik współdzielczy C. Wyniki badań ukazały, że populację charakteryzowały cechy typowe dla ekstrawertyków o skłonnościach psychopatycznych (55,4%) i histerycznych (26,4%). Najmniej zanotowano uczniów zrównoważonych psychicznie (18,2%). Większość, bo 75,5% badanych, zajmowała niskie bądź też średnie pozycje socjometryczne w klasie. Pozycję wysoką zajmowało 10,9%, a 13,6% stanowili uczniowie izolowani i odrzucani w swoich klasach. Największą grupę wśród badanych uczniów stanowiły osoby o umiarkowanej samoocenie (65,5%). Druga w kolejności była grupa o wysokiej lub zawyżonej samoocenie (28%), najmniej liczna była grupa badanych o niskiej lub bardzo niskiej samoocenie (9,2%). W zakresie deklaracji dotyczących zachowań prospołecznych ponad połowa badanych wykazała gotowość do takich zachowań (56,4%). Niską i umiarkowaną gotowość zadeklarowało po 21,8% uczniów. Zaobserwowano dwojaki rodzaj relacji między badanymi cechami: dziewczęta częściej deklarowały gotowość do zachowań prospołecznych, ekstrawertycy z zaburzeniami nerwicowymi mieli silniejszą tendencję do oceniania siebie wysoko niż jednostki zrównoważone emocjonalnie. |