Celem badania było poznanie aktualnego stanu świadomości pedagogicznej nauczycieli. Badaniem objęto w 1990 roku 77 nauczycieli biologii z jednego województwa i w końcu 1993 roku 76 nauczycieli języka polskiego z innego województwa. Poproszono ich o odpowiedź na pytanie, jaki ich zdaniem powinien być idealny, dobry uczeń, i wskazanie pięciu najważniejszych jego właściwości. Uzyskane odpowiedzi pogrupowano według określonych kryteriów i kategorii. Właściwości kierunkowe – osobowościowe i moralne – u nauczycieli biologii zajęły w wizji dobrego, idealnego ucznia 47,4%, u nauczycieli polskiego 37,8% ogółu wskazań. Były to takie cechy jak: aktywny, koleżeński, mający zainteresowania, kulturalny, ambitny, prawdomówny i solidny, obowiązkowy i odpowiedzialny, inicjatywny i twórczy, wrażliwy, otwarty, odważny i niepokorny, bystry i błyskotliwy. Właściwości prakseologiczne i intelektualne zajęły 52,5% u nauczycieli biologii, 62,2% u nauczycieli polskiego. Były to w kolejności od najczęstszych: pracowity, systematyczny – zorganizowany, zdolny – inteligentny, staranny – dokładny, dociekliwy – wytrwały, pilny, zdyscyplinowany i niesprawiający kłopotów, lubiący czytać – oczytany, logicznie myślący – rozsądny, spostrzegawczy, zadowolony ze szkoły, miły – wesoły. U dobrego ucznia nauczyciele chcieliby też widzieć właściwości związane z nauczanym przedmiotem, czyli odpowiednio zainteresowanie przyrodą i higieną osobistą czy posiadanie bogatego zasobu słownictwa. Uzyskane wyniki potwierdzają wcześniejsze przypuszczenia, że w wizji ucznia idealnego dominują właściwości pozwalające nauczycielowi na spokojną pracę, niewymagającą bardziej zróżnicowanych zabiegów. W świadomości badanych nauczycieli można dostrzec rozbieżność między założonymi celami wychowania wyrażanymi w hasłach o podmiotowości i partnerstwie a wskazywanymi przez nauczycieli właściwościami obliczonymi na recepcję i solidność – dziewięć najczęściej wymienianych cech zajmujących w charakterystyce idealnego ucznia 57,5% właściwości to: pracowity, systematyczny i zorganizowany, zdolny – inteligentny, aktywny, koleżeński, mający zainteresowania, staranny, dokładny, kulturalny, zdyscyplinowany. W charakterystyce ucznia zostały zachwiane proporcje między tego typu cechami a takimi właściwościami jak samodzielność, krytycyzm, odwaga, postawa twórcza itp., które zajmowały tylko 16,5% właściwości. Uzyskany materiał wskazuje na niedorozwój elementu poznawczego postawy pedagogicznej wobec dziecka w świadomości nauczycieli.