Abstrakt: |
Celem badania było określenie rodzaju i zakresu aktywności ruchowej uczniów w określonym dniu i tygodniu szkolnym. Badanie miało m.in. odpowiedzieć na pytanie, czy organizacja dnia szkolnego, system nadobowiązkowych zajęć pozalekcyjnych, a także spędzanie czasu wolnego przez uczniów głównie w domu sprzyjają nadrobieniu stwierdzonych braków w zajęciach ruchowych. Badaniem objęto 160 uczniów ( w tym 78% chłopców) z klas pierwszych 16 szkół ponadpodstawowych i ogólnokształcących Trójmiasta, określonych przez nauczycieli jako dobrzy lub średni w nauce. Mieli oni możliwie wiernie i szczegółowo przedstawić swój najbardziej typowy dzień szkolny oraz tydzień października, ten sam dla wszystkich (meteorologicznie określony jako pogodny i suchy, co ma znaczenie dla wyników badania). Łącznie uzyskano dane o 4386 lekcjach i 3980 przerwach międzylekcyjnych. Analiza dotyczyła organizacji dnia szkolnego, sposobu spędzania przerw międzylekcyjnych i przebiegu tygodnia z punktu widzenia aktywności ruchowej oraz obciążenia pracą umysłową. W zakresie odpoczynku fizycznego i psychicznego organizacja dnia szkolnego była wadliwa i wymagała zmian. W tygodniowych rozkładach dominowały dni z sześcioma–ośmioma godzinami zajęć (79%). Lekcje WF-u występowały we wszystkich dniach tygodnia, ale 83% z nich przypadało na dni środkowe. Najczęściej przerwy trwały 10 minut (48,4%), najmniej było przerw 15-minutowych (15,8%). Prawie połowa uczniów (44,1%) odczuwała zmęczenie już po trzech lekcjach, a trzy czwarte po czterech; tylko 6,5% odczuwało zmęczenie dopiero po szóstej lekcji lub wcale nie było zmęczonych. 86-93% przerw uczniowie spędzali wewnątrz budynku szkoły, tylko 10,4% na dworze; łącznie na dworze przebywało 99 uczniów. W ciągu pogodnego tygodnia na żadnej przerwie na dworze nie było 34% badanych; około 40% przebywało na dworze raz, dwa razy; 23% badanych wykorzystało 54% przerw na przebywanie na dworze – byli to uczniowie z własnej potrzeby uprawiający ćwiczenia poza szkołą. Najczęstszymi zachowaniami na przerwach były: siedzenie, następnie przygotowywanie się do kolejnej lekcji, rozmowy, jedzenie śniadania, a najrzadszymi – ćwiczenia, bieganie. Większość badanych (około 63%) poświęcała w badanym tygodniu na odrabianie pracy domowej łącznie od sześciu do 12 godzin. 55% uczniów uczestniczyło w różnych popołudniowych zajęciach teoretycznych (zwykle raz, dwa razy tygodniowo). 40% badanych nie ćwiczyło w domu, prawie 71% nie uczestniczyło w żadnych pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach ruchowych. Uczniowie ćwiczący w domu z własnej potrzeby raz, dwa razy w tygodniu stanowili prawie 60%. Dniami największej aktywności były sobota i czwartek. Łączna liczba godzin wszystkich zajęć umysłowych była ponad dwukrotnie wyższa od liczby godzin wypełnionych ruchem. Ćwiczenia ruchowe dłuższe niż pięć godzin tygodniowo (łącznie z WF-em w szkole) obejmowały około 23% uczniów, zajęcia umysłowe – 32% uczniów. Więcej niż siedem godzin poza zajęciami WF-u ćwiczyło w tygodniu czterech badanych, a w czasie wolnym pracowało umysłowo aż 52. |