Celem badania było sprawdzenie wybranego zakresu wiedzy i umiejętności ważnych przy realizowaniu materiału programowego z epoki oświecenia: sprawdzenie wiedzy koniecznej o epoce, prądach, gatunkach; umiejętności analizy tekstu literackiego; stopnia sprawności procesu rozumowania ucznia, jego myślenia analitycznego; stopnia realizacji materiału programowego w klasie drugiej. Badaniem testowym objęto klasy z 24 liceów ogólnokształcących uczone przez 54 nauczycieli. Test obejmował 24 zadania zamknięte i jedno otwarte. Narzędzie sprawdzono w pilotażu w szkołach innego województwa. Zakres podstawowy sprawdzało 17 zadań, rozszerzony – osiem. Zadania 1-4 sprawdzały umiejętność zasadniczych pojęć, orientacji w prądach epoki, znajomość chronologii, wiedzę o typowych gatunkach literackich. Zadania 5-15 dotyczyły umiejętności analizy i interpretacji bajki oraz znajomości wyznaczników tego gatunku, sprawdzanych na nowych, niepochodzących z podręcznika, utworach literackich; pozwalały zbadać czytanie ze zrozumieniem, orientację z wyznacznikach gatunkowych, formach podawczych, tematyce i problematyce. Zadanie 15 sprawdzało głębszą orientację w nowatorstwie Krasickiego jako twórcy bajki oświeceniowej. Zadanie 16 dotyczyło monologu retorycznego; zadania 17-19 dotyczyły badania wyznaczników gatunkowych poematu heroikomicznego oraz umiejętności interpretacji na przykładzie fragmentu Monachomachii. Zadanie 25 jako twórcze wymagało zastosowania nabytych wiadomości i umiejętności w nowej sytuacji. Wstępna lektura ankiet, w których wypowiadali się zarówno uczniowie, jak i nauczyciele, wykazała, że test przyjęto pozytywnie, uznano go za ciekawy i dość łatwy. Stwierdzono, że niektórzy uczniowie wręcz entuzjastycznie przyjęli taką formę sprawdzania ze względu na ukierunkowanie zadań na analizę i interpretację. Nieliczni przyznali, że pierwszy raz spotkali się z takim narzędziem badań. Jednak tylko 27 zespołów klasowych (43%) spełniło wymagania podstawowe (rozwiązanie 70% zadań podstawowych), osiem zespołów nie przekroczyło nawet podstawowego progu wymagań. Zaobserwowano bardzo dużą zmienność wyników – od 44% do 83% poprawnych rozwiązań zadań podstawowych.