Abstrakt: |
Celem badania była diagnoza współdziałania nauczycieli i rodziców w początkowym okresie nauki szkolnej dzieci. Ustalono, że wskaźnikami współdziałania będą: liczba wskazanych przez rodziców form kontaktów z nauczycielami oraz częstotliwość występowania tych form; wskaźnikami zmiennych niezależnych były m.in. poziom wykształcenia rodziców, rodzicielskie aspiracje do kształcenia dzieci, wyrażone w skali opinie na temat charakteru współpracy rodziców z nauczycielem, wyrażone w skali opinii charakteryzujących wpływ rodziców na życie klasy. Anonimowym badaniem ankietowym objęto 123 nauczycieli i 3572 rodzin uczniów klas drugich i trzecich szkół podstawowych Wrocławia; do dostatecznego opracowania zakwalifikowano 2087 rodzin i 100 nauczycieli. Pomocy w badaniu udzielili studenci trzeciego roku nauczania początkowego, odbywający praktykę terenową we Wrocławiu. Rozkład wskaźników współdziałania miał charakter normalny, wyróżniono trzy grupy badanych rodziców ze względu na poziom współdziałania: 1) niski – 330 osób, 2) średni – 1431, 3) wysoki – 326. Najchętniej współpracowali z nauczycielami rodzice z wykształceniem zawodowym i średnim (szczególnie matki z wykształceniem zawodowym), co prawdopodobnie było przejawem ich aspiracji dotyczących uzyskania przez dziecko wyższego statusu dzięki owocnej współpracy ze szkołą. Rodziców o wyższym wykształceniu było więcej w grupie współdziałających słabo, co być może było spowodowane ich bardziej krytycznym postrzeganiem szkoły. Im wyższy był poziom współdziałania, tym większy odsetek rodziców aspirował ku edukacji, szczególnie na poziomie zawodowym; odwrotnie było w grupie badanych deklarujących studia wyższe jako końcowy etap edukacji dzieci. W pierwszej grupie było ich blisko 70%, w drugiej 63%, w trzeciej 54%. Działał tu czynnik zmiany w postrzeganiu wykształcenia jako elementu pozycji w hierarchii społecznej. Blisko trzykrotnie więcej dzieci rodziców z grupy trzeciej w porównaniu z grupą pierwszą pracowało w domu nad lekcjami więcej niż dwie godziny dziennie. Około dwóch godzin dziennie odrabiało lekcje 33% dzieci z grupy trzeciej i 18% w grupie pierwszej. Co najmniej godzinna praca domowa była udziałem połowy uczniów. W grupie pierwszej co piąty rodzic dostrzegał zdecydowaną zachętę do nawiązywania współpracy z nauczycielem, w grupie trzeciej – co dwudziesty. Komunikat oczekiwania współpracy odczytywał co drugi rodzic z grupy trzeciej i tylko co piąty z grupy pierwszej. Obojętność nauczyciela wobec współpracy z rodzicami podkreślało 29% badanych z grupy pierwszej i 2,5% z grupy trzeciej. Poziom współpracy wyraźnie korelował z opiniami rodziców o wpływie na życie klasy, w której uczyły się ich dzieci. Poczucie dużego wpływu deklarowało blisko 15% rodziców dobrze współdziałających i 2% słabo współdziałających. „Raczej duży” wpływ postrzegał co dwudziesty rodzic z grupy pierwszej i co piąty z grupy trzeciej. Poczucie braku jakiegokolwiek wpływu na życie klasy odczuwała blisko połowa badanych z grupy pierwszej i 12 osób z grupy trzeciej. Poczucie sprawstwa wpływało na aktywność rodziców w nawiązywaniu kontaktów ze szkołą. |