Abstrakt: |
Celem badania była analiza porównawcza wyobrażeń dzieci w sferze kultury politycznej. Badaczy interesowały różnice w sposobie wyrażania treści kultury politycznej danego społeczeństwa, stopień i zakres krytycyzmu w stosunku do własnej kultury i innych, problem postrzegania własnego kraju w relacji do innych. Podstawą analizy były rysunki dzieci polskich i amerykańskich. Grupę dzieci amerykańskich (wiek: 10-12 lat) poproszono o narysowanie obrazków w odpowiedzi na hasło To są Stany Zjednoczone (krótko po zakończeniu wojny w Zatoce Perskiej). O to samo poproszono dwie grupy dzieci polskich (wiosną 1990). Kolejną grupę dzieci polskich poproszono o narysowanie obrazka w odpowiedzi na hasło To jest Polska (jesienią 1991). W rysunkach wszystkich grup obecna była ikonografia polityczna (flagi państwowe; Statua Wolności; Orzeł Biały, nazwa „Solidarność”). Ikonografia symboliczna była częściej obecna w rysunkach dzieci amerykańskich. Niewielka liczba rysunków odnoszących się do USA zawierała obrazy dotyczące wojska, zarówno u dzieci polskich, jak i amerykańskich (chłopcy); była również niewielka liczba takich rysunków odnoszących się do Polski (głównie do zdarzeń z przeszłości); symbole militarne występowały również razem z innymi. Rysunki dzieci amerykańskich znacznie bardziej odnosiły się do teraźniejszości; symbole historyczne wystąpiły na ok. 1/5 rysunków dzieci polskich (Kraków, pomnik Chopina, druga wojna światowa; Krzysztof Kolumb, sceny z westernów). Najczęstszą kategorią na rysunkach dzieci polskich była ikonografia geograficzna (Tatry, krajobraz wiejski, Morze Bałtyckie); u dzieci amerykańskich pojawiała się rzadziej i dotyczyła wymieniania stanów lub możliwości podróżowania, a nie konkretnego miejsca. Dzieci polskie, opisujące USA, odnosiły się do Hollywood i do zurbanizowanego krajobrazu (do tego ostatniego również dzieci amerykańskie, jednak rzadziej). Rysunki wszystkich grup wykazały konwergencję kultury politycznej, materialnej i masowej, najbardziej widoczną w rysunkach dzieci amerykańskich, opisujących USA, nieco mniej – u dzieci polskich, opisujących USA, najmniej – u dzieci polskich, opisujących Polskę. Dzieci amerykańskie odnosiły się w rysunkach do problemów rasowych, zagrożeń uzależnieniami; dzieci polskie odnosiły się do zanieczyszczenia środowiska, miast, nadmiernej industrializacji, przemocy, przestępstw; krytycyzm dzieci polskich w stosunku do USA dotyczył miast, postrzeganych jako brudne i niebezpieczne; dzieci polskie wykazywały niższy poziom krytycyzmu w stosunku do własnej kultury. W rysunkach dzieci amerykańskich widoczny był etnocentryzm; w rysunkach dzieci polskich widoczna była pozycja USA na świecie (czasem w negatywnym świetle), nie odnosiły się one do pozycji Polski w świecie. |
Publikacje: |
- Joanisse, R., Johnson, J. i Karwińska, A. (1995). This is my country (a comparative discussion of children’s views of political culture). Zeszyty Naukowe (Akademia Ekonomiczna w Krakowie), 454, 39-49.
|