Abstrakt: |
Celem badania było scharakteryzowanie umiejętności w zakresie tworzenia tekstów o dużym marginesie swobody przez uczniów klas trzecich szkoły średniej. W badaniu przeanalizowano 1000 prac uczniów ze wszystkich typów szkół średnich z całej Polski. Prace pisemne nadesłano na Ogólnopolski Konkurs Literacki, zorganizowany przez Pałac Młodzieży w Katowicach. Uczniom zaproponowano trzy tematy; w badaniu przeanalizowano prace tylko na temat: Czy cierpienie ma sens? Rozważ problem, przywołując wybrane utwory literackie. Szczególną uwagę autorka badania zwracała na zakończenia, wstępy, dobór utworów literackich oraz argumentację. 26 prac spełniało założenia metody praktyki pisarskiej. Uczniowie – z pierwszej grupy realizującej metodę praktyki pisarskiej – najczęściej przytaczali utwory: Umberta Eco, Williama Whartona, Irvinga Stone’a, Gabriela Marqueza. Poza tym w pracach pojawiały się odwołania tekstów literackich omawianych na lekcjach języka polskiego. Uczniowie w pracach wykorzystywali także inne teksty kultury: malarskie, filmowe i muzyczne. Analizowane prace dowiodły, że uczniowie wnikliwie analizują i interpretują przywoływane teksty kultury. Poza tym starają się w pracach zawrzeć własne przemyślenia, dla których teksty kultury stają się jedynie tłem. Co więcej, umiejętnie łączą własne przemyślenia, sensy tekstów kultury i doświadczenia z życia oraz różnych dziedzin nauki. Mimo to aż 74 prace zaliczono do grupy odtwórczych. Przykłady przytoczone w tekstach uczniowskich pochodziły jedynie z kanonu lektur omawianych podczas lekcji języka polskiego. Uczniowie wykorzystywali m.in.: mit o Prometeuszu, dzieje Chrystusa, utwory romantyczne, np. Konrada Wallenroda. W pracach – jak się okazało – uczniowie nie dość wnikliwie analizowali dobrane teksty, nie wychodzili poza pobieżny poziom refleksji; przytoczony materiał literacki traktowali fragmentarycznie. W tej grupie prac było 30 wypowiedzi, w których autorzy zawarli jedynie streszczenia utworów literackich; nie zawierały jakichkolwiek wniosków. |