BIBE
polski   english
Strona główna Instytut badań edukacyjnych
BIBE
Evidence Informed Policy
Zobacz również
Nasze strony
O pracowni

Zespół Pracowni BIBE zajmuje się przede wszystkim monitorowaniem i opracowaniem badań za lata 1989-2015 prowadzonych w zakresie szeroko pojętej edukacji.   >> więcej


napisz do nas
bibe@ibe.edu.pl
 
  poprzednie
następne  
 
Obserwuj
Tytuł badania: Międzypokoleniowy przekaz wartości
Instytucja:
Data: 1992 – 1993
Badacz: Krystyna Janicka, Bogdan Mach, Kazimierz Słomczyński, Wojciech Zaborowski
Abstrakt:

Badania przeprowadzono w ramach dwóch grantów KBN oraz grantów z NSF i NCSEER uzyskanych na współpracę polsko-amerykańską przez M.L. Kohna (Johns Hopkins University, Baltimore, USA). Przedmiotem badania były wartości, które rodzice chcieliby przekazać swoim dzieciom i które uważają za właściwe dla swoich dzieci, oraz wartości wyznawane przez samą młodzież. Wcześniejsze, analogiczne badanie przeprowadzone zostało w 1978/1980 roku przez K.M. Słomczyńskiego, K. Janicką i J. Koralewicz. Badaniem objęto reprezentatywną próbę narodową dorosłej ludności miejskiej (we wcześniejszych badaniach wyłącznie męską) i próbę rodzinną składającą się z triad matka, ojciec, dziecko (w wieku 13-17 lat). Poziom samosterowności młodzieży w stosunku do okresu socjalizmu państwowego istotnie wzrósł, natomiast u rodziców nie uległ zmianie – młodzież stała się mniej konformistyczna; w obu badaniach ojcowie byli bardziej konformistyczni niż matki i dzieci, a różnice między matkami i dziećmi były nieistotne statystycznie. W porównaniu z okresem socjalizmu państwowego w pokoleniu zarówno rodziców, jak i młodzieży spadł poziom autorytaryzmu – spadek ten można było wiązać ze wzrostem wykształcenia, choć rola tego czynnika nie jest całkiem jasna, ponieważ redukcja autorytaryzmu nie nastąpiła we wszystkich grupach społecznych, tzn. pojawiła się wśród robotników, ale nie wśród inteligencji; ogólny poziom autorytaryzmu w okresie państwowego socjalizmu był w Polsce wyższy niż w innych krajach europejskich; w obu punktach czasowych ojcowie byli bardziej autorytarni od matek i dzieci. W procesie międzypokoleniowej transmisji wartości wzrosła rola ojca w stosunku do roli matki, przy czym ogólna efektywność transmisji tej zmalała – w okresie państwowego socjalizmu rola matki w przekazywaniu wartości dzieciom była dominująca, a po 15 latach zmalała na rzecz ojca, co może okazać się niekorzystne dla młodzieży ze względu na większy konformizm ojców i mniejsze nastawienie na samosterowność; spadek efektywności transmisji wartości wiązać można z większą heterogenicznością polskich małżeństw pod względem świadomościowym. Nowemu konformizmowi i nowemu autorytaryzmowi inteligencji towarzyszył spadek obu tych cech u robotników – w latach siedemdziesiątych Jadwiga Kolarewicz sformułowała tezę, że autorytaryzm inteligencji miał charakter lękowy i był wzbudzany przez lęk, a poznawczo warunkowany autorytaryzm robotników pełnił rolę redukcji lęku; w latach dziewięćdziesiątych wzrost autorytaryzmu inteligencji nastąpił pomimo utrzymania się tego samego poziomu lęku, a spadek robotniczego autorytaryzmu wystąpił z silnym wzrostem lęku; tak w przypadku inteligencji, jak i robotników zależność między poziomem lęku i autorytaryzmu była zatem w latach dziewięćdziesiątych pozytywna (choć dla robotników była wcześniej negatywna).

Deskryptory TESE: postawa, wartości obywatelskie, relacja rodzice – dziecko, zachowania społeczne, indywidualizm
TESE descriptors: attitude, civic values, parent-child relation, social behaviour, individualism
Publikacje:
  • Mach, B.W. (1995). Międzypokoleniowy przekaz wartości. Społeczeństwo Otwarte, 2, 33-40.
 
Tagi
Ostatnie wyszukiwania
Wyszukane słowo Liczba odpowiedzi
 
Strona internetowa współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Baza Informacji o Badaniach Edukacyjnych została stworzona w ramach projektu "BADANIE JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EDUKACJI ORAZ INSTYTUCJONALIZACJA ZAPLECZA BADAWCZEGO"