Abstrakt: |
Celem badania była charakterystyka niekonstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów przez młodzież na terenie szkoły, często prowadzących do przemocy, oraz analiza sposobów interwencji nauczycieli w uczniowskie konflikty. Badaniem ankietowym objęto 100 nauczycieli, w tym 50 nauczycieli klas siódmych i ósmych szkół podstawowych oraz 50 nauczycieli zespołów szkół zawodowych uczących w liceach zawodowych i technikach. Większość badanych stanowiły kobiety (86%) oraz osoby o stażu zawodowym przekraczającym cztery lata. Wyniki badania ujawniły różnicę między uczniami ostatnich klas szkół podstawowych a młodzieżą ze szkół średnich w zakresie stosowania przemocy fizycznej. Nauczyciele szkół podstawowych częściej obserwowali tę metodę rozwiązywania konfliktów – miało to dotyczyć 12,8% wychowanków. Według obserwacji nauczycieli szkół średnich 3% ich uczniów stosowało przemoc fizyczną. Zdaniem badanych nauczycieli do najczęstszych form rozwiązywania konfliktów interpersonalnych, stosowanych przez uczniów w szkole, należały: bezpośrednia agresja werbalna (krzyki, obelgi, awantury), pośrednia agresja werbalna (złośliwości, ironia, plotkowanie), bezpośrednia agresja fizyczna (niszczenie czyjegoś przedmiotu). Na dalszych miejscach znalazły się: ustępowanie, zwrócenie się o pomoc do osoby trzeciej, wycofanie się, zachowania kompromisowe oraz negocjacje. Zgodnie z deklaracjami nauczycieli – jeśli widzieli konflikt między uczniami, interweniowali prawie zawsze (99%) lub w większości przypadków (65%). Jednocześnie 17% nauczycieli stwierdziło, że miało pozytywne doświadczenia związane z próbą udzielenia pomocy, a 31% w ogóle nie było usatysfakcjonowanych dotychczasowymi próbami. 28% nauczycieli miało poczucie przygotowania do rozwiązywania konfliktów; 60% odczuwało gotowość do udzielenia pomocy, ale w praktyce nie zawsze wiedzieli, co powinni zrobić; 12% w ogóle nie czuło się przygotowanych do rozwiązywania konfliktów. Wiedzę na temat rozwiązywania konfliktów badani czerpali przede wszystkim ze stosowanej literatury i własnych doświadczeń (76,5%), natomiast niewielu przechodziło szkolenia z zakresu negocjacji, mediacji i socjoterapii (23,5%). Niemal wszyscy nauczyciele odczuwali potrzebę szkolenia się w zakresie sztuki konstruktywnego rozwiązywania sporów (91%), znaczna większość widziała również zasadność we wprowadzeniu zajęć z negocjacji i mediacji dla uczniów (87,6%). |