Abstrakt: |
Badanie koncentrowało się wokół pytania, czym jest Autorska Szkoła Samorozwoju (ASSA; działająca jako Społeczne Liceum Ogólnokształcące nr 1 we Wrocławiu od czerwca 1990 roku; powołana w oparciu o autorską koncepcję Daniela Manelskiego i Dariusza Łuczaka, prowadzona przez Towarzystwo Działań dla Samorozwoju) w doświadczeniu jej uczniów. Przedmiotem analizy była rzeczywistość szkolna widziana z perspektywy ucznia. Podjęto próbę zrozumienia specyfiki szkoły poprzez analizę wypowiedzi uczniów dotyczących: deklarowanych motywów wyboru szkoły, niektórych aspektów porozumiewania się w szkole, oceny szkoły w opinii jej absolwentów. Przeprowadzono rozmowy z uczniami; przedstawiono wypowiedzi z podań pierwszych uczniów do zarządu szkoły. Liczną grupę stanowili uczniowie przenoszący się z innej szkoły średniej; decyzja o podjęciu nauki w szkole była dla wielu poprzedzona długim namysłem, wypełniała ją świadomość wyboru samodzielnej drogi odkrywania, doświadczania i zdobywania wiedzy; często wskazywano motyw nieobowiązkowego uczestniczenia w zajęciach szkolnych oraz możliwość nauki w szkole średniej bez konieczności egzaminu wstępnego i przymusu szkolnego, chęć samorozwoju; szkoła była koniecznością i możliwością dla uczniów, którzy nie poradziliby sobie w innej placówce; uczniowie mieli nadzieję na nadrobienie braków w nauce, możliwość pracy w indywidualnym tempie. Uczniowie oceniali porozumiewanie się z nauczycielami jako oparte na zaufaniu, partnerstwie; samych nauczycieli jako innych niż w innych szkołach; nauczyciele dowartościowywali uczniów, wierzyli w nich, uczniowie mogli na nich liczyć; nauczyciel musiał zdobyć uczniów, stać się autorytetem; uczniowie oceniali, że nauczyciele przekazywali wiedzę, ale byli otwarci na poglądy uczniów, nie bali się konfrontacji, zmieniali nawet swoje poglądy pod wpływem dyskusji z młodzieżą; nauczyciele różnie prowadzili zajęcia z tego samego przedmiotu, co pozytywnie oceniali uczniowie; mieli możliwość prawdziwej dyskusji. Stwierdzono, że młodzież zdecydowała się na inny model edukacji, ponieważ doświadczała w poprzedniej szkole uczucia nudy i lęku, władzy ze strony nauczycieli, dostrzegała pozorność działań i wiedzy. Wypowiedzi uczniów dotyczące idei samorozwoju jako organizującej doświadczenie edukacyjne w ASSA wskazywały, że potrzeba samopoznania i samoograniczania się stanowiła dla wielu przedmiot ich dążeń, namysłu połączonego z nieufnością i wątpliwością wobec siebie samego; młodzież miała wiarę w całkowitą wolność i niezależność. ASSA była szkołą życia, poznawania siebie, podejmowania decyzji, przygotowaniem do dorosłego życia; uczyła pracy samodzielnej, lepszego poznawania siebie i świata, umożliwiała odkrywanie własnych możliwości i ograniczeń, otwarcia na ludzi, bycia wymagającym wobec siebie, niedeprecjonowania siebie. |