Celem badania było poznanie dążeń zawodowych studentów, prześledzenie zmian zachodzących w sferze tych dążeń, postaw przyjmowanych przez studentów w tej dziedzinie. Badaniem ankietowym objęto dobraną celowo próbę 581 studentów pierwszego roku i 378 czwartego roku z uczelni warszawskich: Uniwersytetu, Politechniki, SGGW, SGH, Akademii Medycznej. Ankieta dotyczyła również postrzegania zmian zachodzących w Polsce jako szansy lub zagrożeń, roli państwa w zapewnieniu obywatelom realizacji potrzeb i dążeń w wybranych dziedzinach. Studenci postrzegali zachodzące zmiany raczej jako szanse niż zagrożenia; spośród kilkunastu podanych zjawisk za zagrożenia uznali: prywatyzację służby zdrowia (58% studentów czwartego roku, 71% pierwszego), udział Kościoła katolickiego w życiu publicznym (87% i 84%). Jako szanse traktowano: wprowadzenie gospodarki rynkowej i konkurencji aprobowało 98% studentów czwartego roku i 96% pierwszego roku, prywatyzację wielkich zakładów przemysłowych 66% i 72%, różnicowanie zarobków w zależności od kwalifikacji 93% i 87%, a od pełnionego stanowiska 73% i 65%; ponad 90% badanych traktowało jako szansę prywatyzację średnich i małych zakładów przemysłowych oraz zwalnianie z pracy nieefektywnych pracowników. Szanse częściej dostrzegali studenci czwartego roku, mężczyźni, studenci AM, SGH i UW, badani mający ojców o wykształceniu wyższym, studenci pracujący zarobkowo podczas studiów, badani aktywniejsi w procesie studiowania; badani oceniający sytuację materialną rodziny jako poprawę w ciągu ostatnich dwóch lat rzadziej postrzegali zmiany jako zagrożenia. 64% studentów pierwszego roku i 75% czwartego roku spodziewało się zmian korzystnych i niekorzystnych; odpowiednio 8% i 2% spodziewało się głównie zmian niekorzystnych. Około 40% badanych sądziło, że dobrze zorganizowane państwo powinno zapewnić wszystkim obywatelom odpowiednie mieszkania, od Polski takiej pomocy oczekiwało kilkanaście procent; prawie 1/2 uznała, że państwo i obecna Polska powinny zapewniać bezpłatną opiekę lekarską, bezpłatną naukę w szkołach wyższych; ponad 60% oczekiwało zapewnienia opieki przez państwo ludziom starym, ponad 50% oczekiwało tego od Polski; co do zapewnienia pracy odsetki wynosiły odpowiednio około 1/2 i 1/3. Ponad 80% badanych sądziło, że zbyt wiele osób oczekuje, iż państwo rozwiąże ich problemy, prawie 1/2 nie zgadzała się tym, że istnienie biedy wśród ludzi jest wynikiem niesprawiedliwości społecznej, ponad 60% uważało, że państwo powinno pomagać ludziom niedającym sobie rady, 1/2 nie zgadzała się, że ludzie są biedni na ogół ze swojej winy. Wśród podanych motywów podejmowania studiów 62% wskazało odsunięcie na później pracy i stabilizacji (nieco mniej wskazań niż w badaniach z lat 1987 i 1990), 47% przydatność dyplomu uczelni wyższej, 56% rozwój intelektualny, 38% możliwość atrakcyjnego spędzania czasu podczas życia studenckiego, po 37% zainteresowanie przedmiotem studiów oraz umożliwienie rozwoju i realizację zainteresowań kulturalnych i artystycznych, 35% możliwość wykonywania wybranego zawodu jedynie po studiach, 34% zapewnienie przynależności do warstwy inteligencji, 31% odroczenie służby wojskowej, 30% możliwość osiągnięcia wysokiego standardu materialnego, 15% docenianie w Polsce ludzi z wyższym wykształceniem (w poprzednich badaniach 8%, 9%), 15% możliwość swobodnego dysponowania czasem (wcześniej 38%, 36%). Wśród motywów podawanych samodzielnie dominowały intelektualne – 50-55%. W czasie studiów badani najczęściej pracowali dorywczo – 35% studentów pierwszego roku i 50% czwartego; po 33% pracowało w czasie wakacji; 47% studentów pierwszego roku pracowało jeszcze w szkole średniej; pracę najczęściej podejmowano w celu poczucia niezależności – 1/4 studentów pierwszego roku i 1/3 czwartego, zarobienia na konkretny cel – 29% i 28%; częściej pracowali mężczyźni, dzieci ojców o wyższym wykształceniu, nie było związku z sytuacją materialną. Najczęściej wskazywane czynniki decydujące o wyborze przyszłej pracy: interesująca – 86% studentów pierwszego roku i 87% czwartego, zgodna z kwalifikacjami – 75% i 83%, zapewniająca wysokie zarobki – 70% i 80% (w 1983 badani z pierwszego roku - 58%, w 1986 badani z czwartego roku – 65%), samodzielna – 71% i 72%, pewna, stała – 67% i 64%, taka, w której wkład pracy będzie należycie oceniony – po 66%; społeczną użyteczność wskazało po 47% (w 1983 badani z pierwszego roku – 67%, w 1986 badani z czwartego roku – 59%). Stwierdzono, że hierarchia uległa nieznacznym zmianom. W pracy badani chcieliby głównie unikać konfliktów ze zwierzchnikami i współpracownikami – 21% studentów pierwszego roku i 30% czwartego. Czynniki decydujące według badanych o powodzeniu w pracy zawodowej: własna inicjatywa – 88% (w 1987 70%, w 1990 81%), własna solidna praca – 82% (odpowiednio 33% i 54%), znajomość języków obcych – 81%, poziom wykształcenia ogólnego – 73%, dobre układy – 49% (87%, 68%), wysokie kwalifikacje zawodowe – 40% (52%, 70%); 28% wskazało dobre wyniki na studiach (w 1990 – 8%), 6% – przynależność partyjną (w 1987 – 72%, w 1990 – 17%). Badani częściej niż w poprzednich latach deklarowali podjęcie pracy zawodowej po studiach, zaczęli preferować samodzielność – 54% studentów pierwszego roku i 64% czwartego; po 26% chciało pracować na swoim, po 15% na stanowisku kierowniczym (najczęściej studenci SGH – 23%); pracę na szeregowym stanowisku wskazało po 3% (poprzednio 12-13%). Ponad 30% badanych chciałoby pracować w firmie własnej (najczęściej studenci SGH – 38%) lub rodzinnej; prawie 1/3 chciałaby pracować w dużych firmach prywatnych (najczęściej studenci SGH) ; 12-13% w firmach państwowych (najczęściej studenci UW – 17%).