Abstrakt: |
Celem badania było poznanie postaw młodych Polaków wobec zmian politycznych. Badaniem metodą audytoryjną z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety objęto próbę reprezentatywną 723 studentów studiów stacjonarnych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie i Politechniki Częstochowskiej – około 21% studentów obu uczelni; 56% mężczyzn, 44% kobiet; 60% w wieku 19-20 lat; po jednej czwartej ze wsi i miasteczek oraz z miast małych i średnich; 51,3% pochodzenia robotniczego, 37,7% inteligenckiego; 70,2% nie należało do żadnej organizacji; 74,7% deklarowało się jako wierzący i praktykujący. Wśród badanych dominowało przeświadczenie, że wybory 4 czerwca 1989 są momentem przełomowym w powojennej historii Polski; powszechne było poparcie „Solidarności”, popularność PZPR była bardzo niewielka; większość badanych deklarowała znajomość lub zamiar poznania programów wyborczych, wybrała konkretnego kandydata lub ugrupowanie; przeważała wiara w kompetencje działaczy „Solidarności”, możliwości poprawy sytuacji Polski i Polaków; przeważały opinie o bezzasadności stanu wojennego i odpowiedzialności władz za jego wprowadzenie; ogólnie aspekt emocjonalny postawy badanych oceniono bardzo wysoko. Aspekt poznawczy oceniono nieco gorzej; jedna trzecia znała nazwiska kandydatów, na których będą głosować, 40,6% było jeszcze niezdecydowanych, prawie połowa nie znała programów wyborczych; jedna trzecia akceptowała decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego. Mężczyźni oraz członkowie Katolickiego Związku Akademickiego i Niezależnego Zrzeszenia Studentów byli nastawieni bardziej optymistycznie do zdarzeń dotyczących zmian i mieli lepszą w nich orientację niż kobiety oraz członkowie Zrzeszenia Studentów Polskich i niezrzeszeni. Wysokim poziomem optymizmu postaw wobec teraźniejszości cechowało się 44,6% badanych, bardzo wysokim 9,3%, średnim 8,2%, 8,6 niskim i bardzo niskim; częściej poziom wysoki i rzadziej poziom średni przejawiali mężczyźni niż kobiety, podobna zależność dotyczyła absolwentów szkół zawodowych i absolwentów liceów ogólnokształcących. Badani najwięcej optymizmu i nadziei przejawiali wobec zmian politycznych; optymiści przeważali dwukrotnie nad pesymistami w ocenie zapoczątkowania ważnych zmian gospodarczych; badani częściej wierzyli też w poprawę własnych warunków życia i bytu własnej rodziny; uważali, że najwięcej zmian na lepsze dokona się w systemie politycznym, wolniej poprawiać się będzie gospodarka, a najmniej poprawi się ich sytuacja materialna; około jednej trzeciej badanych wstrzymywało się od ocen i prognoz. Za dziedziny najpilniej wymagające zmian uznawano: budownictwo, ochronę zdrowia, rolnictwo, następnie niepodległość, reformę prawa, wymiaru sprawiedliwości; kobiety przywiązywały większą wagę niż mężczyźni do zagadnień oświaty, kultury i zabytków. W zakresie postaw wobec przyszłości 44% badanych przejawiało wysoki, 12,7% bardzo wysoki poziom optymizmu, prawie 1/3 przejawiała poziom średni, 11% poziom niski i bardzo niski. Stwierdzono, że mężczyźni oraz studenci należący do KZA i NZS częściej przejawiali wysoki, a rzadziej niski i średni poziom optymizmu wobec przyszłości niż kobiety oraz członkowie ZSP i niezrzeszeni. Natężenia poziomu postaw wobec teraźniejszości i przyszłości mierzone w aspekcie emocjonalno-normatywnym były bardzo podobne. |