Abstrakt: |
Przedmiotem badania były funkcje wycieczek szkolnych w edukacji wczesnoszkolnej dzieci. W badaniu uczestniczyło łącznie 750 dzieci i 50 nauczycieli. Badaniem objęto 10 klas pierwszych, 10 drugich i 10 trzecich szkoły podstawowej z województw katowickiego i bielskiego. Do pomiaru wykorzystano następujące metody, techniki i narzędzia badawcze: wywiad środowiskowy, analizę dokumentów, analizę statystyczno-porównawczą, metodę obserwacji kierunkowej (dotyczyła aktywności intelektualnej i społecznej uczniów podczas wycieczek szkolnych), metodę fragmentarycznego eksperymentu w 15 grupach eksperymentalnych (realizacja programu środowiska społecznego i przyrodniczego w oparciu o wycieczki) i 15 kontrolnych (program tego przedmiotu realizowano w murach szkoły). Wszystkie wycieczki przeprowadzano w oparciu o szczegółowy konspekt lekcji w trenie, tj.: w muzeum, teatrze, kinie, kościele, bibliotece, lesie, polu, sadzie, ogrodzie, zakładzie pracy, sklepie, na poczcie, nad rzeką, jeziorem, w górach, w parku i na terenie rekreacyjnym. Pierwszoklasiści mieli znać (tj. nazwać, objaśnić, zinterpretować, opisać słownie i za pomocą rysunku) następujące pojęcia: muzeum, kościół, teatr, kino, przychodnia lekarska, biblioteka, szkoła, las, pole, sad, ogród, zakład pracy, warsztat, sklep, poczta, rzeka, jezioro, góry, park, teren gier i zabaw. Uczniowie klas drugich mieli poznać następujące pojęcia: straż pożarna, pogotowie ratunkowe, policja, lecznica zwierząt, urząd, nazwy zawodów, znaki drogowe, pory roku, opady atmosferyczne, nazwy wybranych owadów, warzyw, owoców, zwierząt domowych, polnych, leśnych, narzędzia pracy, miesiące, kierunki świata. Trzecioklasiści mieli poznać takie pojęcia jak: park narodowy, zbiorniki wodne, szlaki komunikacyjne, rodzaje lasów, elektrownie, kanalizacja, port rzeczny, morski, barki rzeczne, kutry, statki, okręty, nawigator, satelita komunikacyjny, przejście graniczne, linia brzegowa, bursztyny, tajga, lotnisko, powódź, latarnia morska, gmina, województwo, Rzeczpospolita Polska, PKS, PKP, Liga Ochrony Przyrody, Wojsko Polskie. Po roku eksperymentu w klasach biorących udział w wycieczkach oceny bardzo dobre otrzymało 66 pierwszoklasistów, 67 drugoklasistów i 64 trzecioklasistów (łącznie 51,6%). Oceny dobre uzyskało 44 pierwszoklasistów, 43 drugoklasistów i 46 trzecioklasistów (34,8%). Oceny dostateczne uzyskało: 15 pierwszoklasistów, 12 drugoklasistów i 11 trzecioklasistów (9,9%). Oceny niedostateczne uzyskało dwóch pierwszoklasistów, jeden drugoklasista i dwóch trzecioklasistów (2,4%). W klasach kontrolnych oceny końcowe z przedmiotu były znacznie niższe. Stopień bardzo dobry otrzymało łącznie 25,5% wszystkich dzieci, dobry zaś – 33%, dostateczny – 29,3%, a niedostateczny – 8,2%. |