Abstrakt: |
Celem badania była poznanie stanu dydaktyki bibliotecznej w szkołach wyższych. Ankietą objęto 87 bibliotek głównych, łącznie otrzymano 57 odpowiedzi od: uniwersytetów (11), wyższych szkół pedagogicznych (osiem placówek), ekonomicznych (dwie), rolniczych (pięć), medycznych (siedem), artystycznych (sześć), akademii wychowania fizycznego (trzy). 95% bibliotek prowadziło zorganizowane zajęcia dydaktyczne, w tym 60% w dwóch lub trzech formach. Najczęstszą formą było przysposobienie biblioteczne – 84%; większość tych zajęć miała wymiar dwugodzinny; stosowano wykłady, ćwiczenia z elementami wykładu, ćwiczenia przy katalogach, audycję, film dydaktyczny. Program przysposobienia bibliotecznego we wszystkich typach szkół był bardzo podobny, obejmował ogólne informacje o bibliotece, regulamin i zasady korzystania, rodzaje i budowę katalogów, wyszukiwanie, zamawianie. W 18 z 48 bibliotek przysposobienie biblioteczne obejmowało wszystkich studentów, w 20 tylko dziennych; studenci zaoczni korzystali z niego w 28 bibliotekach. Grupy ćwiczeniowe liczyły najczęściej 15-30 osób. Problemem w większości bibliotek był brak odpowiedniej sali dydaktycznej. W 31 bibliotekach zajęcia były obowiązkowe i kończyły się wpisem do indeksu, w siedmiu były obowiązkowe bez wpisu, w ośmiu nie były obowiązkowe. Bibliotekarze uważali, że niewymaganie zaliczenia obniża efektywność szkolenia. 90% było zdania, że zajęcia te są potrzebne i przynoszą wymierne efekty. Podstawy informacji naukowej (przedmiot) prowadziło 27 bibliotek, zajęcia miały wymiar 2-15 godzin. Na zajęciach najczęściej omawiano rodzaje źródeł informacji, bibliografie, metody wyszukiwania i selekcjonowania informacji, technikę sporządzania bibliograficznych zestawień w pracach, komputerowe źródła informacji; rzadko pojawiały się zagadnienia związane z techniką pracy umysłowej. Zajęcia były organizowane dla wybranych grup i kierunków studiów; w mniejszym stopniu korzystali z nich studenci zaoczni. Najczęściej były obowiązkowe z wpisem do indeksu. 44% bibliotek prowadziło również inne szkolenia kierowane do osób z uczelni i spoza niej. Większość z nich szkoliła w zakresie komputerowych źródeł informacji, obsługi baz danych i internetu. Zajęcia dydaktyczne zwykle były zlecane bibliotece przez władze jednostek. Przysposobienie biblioteczne najczęściej prowadzili bibliotekarze z tzw. obowiązkiem bibliotecznym; zajęcia z podstaw informacji naukowej i inne specjalistyczne szkolenia – pracownicy oddziałów informacji. Bardzo często zajęcia dydaktyczne nie były dodatkowo wynagradzane; za barierę uznano też niedostateczną liczbę odpowiednio przygotowanych pracowników. 54 biblioteki prowadziły działalność informacyjną. 45 zadeklarowało wydawanie materiałów informacyjnych, 36 – ulotek, 28 – informatorów, przewodników, kilka – skrypty do zajęć. Materiały drukowane wydawało 80-100% przebadanych placówek. 60% bibliotek pełniło dyżury przy katalogach. |