Badanie miało na celu weryfikację hipotezy, zgodnie z którą nieprzystosowanie społeczne nieletnich jest powiązane z odmienną percepcją środowiska społecznego. Badaniem objęto uczniów pięciu szkół podstawowych i zasadniczych zawodowych z dwóch miast wojewódzkich południowo-wschodniej Polski. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach: 1) wyodrębniono osoby wyróżniające się szczególnie dobrą i szczególnie złą adaptacją do środowiska społecznego szkoły. Ankietą objęto 18 nauczycieli wychowawców klas I-VIII szkół podstawowych i klas I-III ZSZ. Do drugiego etapu badań wytypowano 200 uczniów, których podzielono na grupę eksperymentalną (złe przystosowanie społeczne) oraz grupę kontrolną (dobre przystosowanie społeczne). Każdą z grup podzielono następnie na uczniów w wieku 12-14 lat oraz 15-17 lat. W skład każdej z czterech tak powstałych grup wchodziło po 50 badanych (34 chłopców i 16 dziewcząt); 2) przeprowadzono rozmowy z uczniami, zastosowano również test socjometryczny oraz kwestionariusze tematyczne. Uczniowie z zaburzeniami w przystosowaniu do środowiska szkolnego cechowali się: nieadekwatną, negatywną oceną własnej osoby, swoich perspektyw i możliwości; brakiem pozytywnych motywów do podjęcia nauki pracy zawodowej, traktowaniem szkoły jako sztucznego środowiska, nieodpowiadającego ich potrzebom i zainteresowaniom, z czym związane były częste trudności dydaktyczne i powstawanie konfliktów; negatywną oceną osób dorosłych, w tym rodziców i nauczycieli; specyficznym stosunkiem do norm prawnych i moralnych, które postrzegano jako formalność; egoizmem socjocentrycznym, związanym z silną identyfikacją z grupą nieformalną, w której zaspokajano potrzebę kontaktów emocjonalnych i społecznych.