Abstrakt: |
Celem badania było poznanie planów życiowych uczniów liceum i technikum w wieku przedmaturalnym. Ankietą objęto 1194 osoby uczące się w szkołach makroregionu środkowo-zachodniego, z czego 37,9% uczęszczało do liceum ogólnokształcącego, 32,2% do liceum zawodowego, 29,9% do technikum. 64,2% badanych stanowiły dziewczęta. Wiek badanych wynosił najczęściej 18 lat (59,9%). Pochodzili oni z rodzin pełnych (81,3%), w których przeważnie panowała raczej niekorzystna (46,6%) lub dobra (38,6%) sytuacja materialna. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że badaną młodzież cechowała tradycyjna postawa z dominującymi wartościami prywatno-stabilizacyjnymi. Wśród najwyżej cenionych sfer życia znalazła się sfera rodzinna – 79,1% badanych uznało ją za bardzo ważną, a 95,9% łącznie za bardzo ważną lub raczej ważną. Na kolejnych miejscach znalazły się życie osobiste (odpowiednio 65,7% i 94,8%), sfera zawodowa (61,1% i 95,8%) oraz edukacja (53,1% i 93,4%). Najmniej wskazań zyskała sfera społeczno-polityczna (3,8% i 17,5%). Młodzież pragnęła zrealizować w ciągu najbliższych 10 lat przede wszystkim cele związane z edukacją – 81,1% badanych umieściło je na pierwszym miejscu w hierarchii celów, a 91,1% łącznie na miejscach I-V. Na kolejnych pozycjach uplasowały się cele związane z życiem rodzinnym i sferą zawodową. Jedynie 12,6% badanych miało ściśle sprecyzowane plany życiowe. Większość (41,4%) deklarowała posiadanie ogólnych zamysłów tych planów. Uczniowie cechowali się ponadto umiarkowanie pesymistycznym stosunkiem do szans na realizację swoich planów – 65,5% uznało te szanse za średnie, 19,9% za małe i tylko 14,2% za duże. Postawom tym towarzyszyło przekonanie o znacznej roli osobistego wysiłku i wyrzeczenia w osiąganiu celów życiowych. Wśród czynników determinujących realizację planów na drugim miejscu uplasowało się umiejętne ustawienie się w życiu, a na trzecim – szczęście, przypadek. |