Abstrakt: |
Przedmiotem badania był związek między stopniem demoralizacji a zaburzeniami w procesie wartościowania wśród młodzieży. Założono, że nieletni we wstępnej fazie nieprzystosowania społecznego (tj. z orzeczonym dozorem kuratora sądowego) będą mieli mniejsze problemy z wartościowaniem niż młodzież w zaawansowanym stadium wykolejenia społecznego. W badaniu uczestniczyło 200 osób z dozorem kuratora, 180 wychowanków schronisk i 136 wychowanków zakładów poprawczych. Posłużono się Kwestionariuszem Kryzysu w Wartościowaniu Olesia. Przebadano także grupę 200 osób z liceów ogólnokształcących bez objawów wykolejenia społecznego (grupa porównawcza). Trudności w wartościowaniu u nieletnich z niedostosowaniem społecznym przejawiały się w: braku zdyscyplinowania, zaniedbywaniu obowiązków rodzinnych i szkolnych, niepokoju, znikomej wytrwałości i konsekwencji w postępowaniu. Wyniki KKW pozwoliły stwierdzić, że 52,7% nieletnich z grupy kryterialnej miało poważne trudności w wartościowaniu; brak tego typu zaburzeń zaobserwowano u 5,4% nieletnich i 28,5% licealistów. Najkorzystniej pod względem występowania trudności w wartościowaniu wypadli licealiści; problem w wartościowaniu miało 30,5% uczniów LO. Badani uzyskali najwyższe wyniki (świadectwo występowania bardzo dużych trudności w wartościowaniu) w takich podskalach jak: poczucie zagubienia i wartości oraz dezintegracja wartościowania. Okazało się ponadto, że to głównie osoby przebywające w placówkach resocjalizacyjnych miały kłopoty z porządkowaniem systemu wartości oraz wskazaniem głównej wartości życiowej. Wśród licealistów jedynie 7,5% miało wątpliwości co do znaczących wartości w życiu, a 25,5% miało kłopoty z wartościowaniem. Stwierdzono, że tylko 2,2% osób z zakładu poprawczego nie miało trudności związanych z poczuciem zagubienia wartości; podobne kłopoty przejawiało 19,5% licealistów oraz 18% podopiecznych sądu. Na podstawie wyników badania potwierdzono korelację pomiędzy stopniem demoralizacji a wartościami życiowymi młodzieży. Zaburzenia w procesie wartościowania dotyczyły dwóch sfer: poczucia zagubienia wartości oraz poczucia niezrealizowania wartości (postrzeganie, że mają stosunkowo małą moc regulacyjną). |