Abstrakt: |
Badanie miało na celu ogólną ocenę sieci bibliotek publicznych dla dzieci w Polsce, zbadanie stanu, wielkości i funkcjonalności lokali bibliotecznych oraz ich wyposażenia w sprzęt techniczny. Analizowano aspekty ilościowe (liczba placówek, użytkowników, wielkość księgozbiorów) i jakościowe (funkcje społeczne bibliotek, kontakty ze środowiskiem lokalnym, wpływ reform ustrojowych i administracyjnych). Ankiety wysłano do 146 bibliotek (90,7% badanych w pierwszej edycji z 1985 roku), otrzymano 133 odpowiedzi (91% wysłanych ankiet). Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że od 1985 roku ubyło 41 placówek, a ich sieć była niewystarczająca i nierównomiernie rozmieszczona. Biblioteki tego typu obsługiwały głównie mieszkańców miast. Stwierdzono duże zróżnicowanie placówek pod każdym względem, co warunkowane było głównie ich wielkością, zamożnością gminy oraz postrzegania przez lokalne środowisko. W najtrudniejszej sytuacji znajdowały się biblioteki włączone w struktury domów kultury, pozbawione statusu bibliotek wojewódzkich. Biblioteki zajmowały coraz mniejsze powierzchnie lokalowe, pomieszczenia te były coraz mniej funkcjonalne, trwała ich systematyczna dekapitalizacja. Zbyt mała była liczba miejsc w czytelniach, odczuwano też dotkliwie brak powierzchni do zajęć z dziećmi. Niski był stopień komputeryzacji placówek – tylko co dziesiąta posiadała komputer, jeszcze mniej miało dostęp do internetu. Biblioteki nadal dysponowały sporym księgozbiorem, jednak w większości był on już przestarzały. Nastąpił spadek zakupu nowości aż o 70%. Jednocześnie odnotowano siedmioprocentowy wzrost liczby czytelników, głównie osób powyżej 15 lat, co wiązało się przede wszystkim z przejęciem obsługi gimnazjalistów. Wzrost liczby czytelników nie znajdował jednak potwierdzenia we wzroście liczby wypożyczeń, których wskaźnik spadł o 19%. |