Badanie przeprowadzono w celu diagnozy umiejętności czytania i pisania młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Wśród problemów badawczych znalazły się następujące pytania: Jak często niepowodzenia w czytaniu i pisaniu występują u młodzieży niedostosowanej społecznie? Jaki jest profil poznawczy młodzieży niedostosowanej społecznie? Czy przyczyną zaburzeń uczenia się czytania i pisania u młodzieży niedostosowanej społecznie jest dysleksja? Analizie poddano poziom umiejętności czytania (w tym jego tempo, technikę, poprawność głośnego czytania, rozumienie czytanego tekstu) oraz poziom poprawności ortograficznej pisanego tekstu. Do zebrania materiału badawczego zastosowano następujące testy: Czytanie Sensownych Słów, czytanie ze zrozumieniem (Kilka słów o lataniu – na podstawie tekstu J. Mickiewicz), dyktando, pisanie samodzielne (na temat ulubionej dyscypliny sportowej, co najmniej pięć zdań), Bateria metod diagnozy przyczyn niepowodzeń szkolnych u dzieci ośmioletnich. Bateria – 8 M. Bogdanowicz oraz Test Szybkiego Nazywania. Próbę badawczą stanowiła grupa 40 chłopców w wieku od 14 do 16 lat, w skład której wchodziły grupa kontrolna (20 chłopców niesprawiających problemów wychowawczych) oraz grupa kryterialna (20 chłopców, którzy pozostawali pod opieką młodzieżowego ośrodka wychowawczego; uczęszczający do klas piątych i szóstych szkoły podstawowej, z dwu- i trzyletnim opóźnieniem szkolnym). W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono istotnie niższy poziom opanowania umiejętności szkolnych niż u młodzieży niesprawiającej problemów wychowawczych, o czym świadczyły: większa liczba popełnianych błędów (ortograficznych, fonetycznych); uproszczona struktura wypowiedzi pisemnych; wolniejsze tempo czytania; niższy poziom rozumienia czytanego tekstu. Ponadto wykazano, że młodzież niedostosowana społecznie przejawiała niższy poziom rozwoju funkcji poznawczych (wzrokowo-przestrzennych oraz słuchowo-językowych). Tym samym potwierdzono hipotezę o zależności kompetencji czytelniczych od rozwoju funkcji słuchowo-językowych (zwłaszcza od umiejętności fonologicznych).