Przedmiotem badania był fenomen optymizmu i pesymizmu wśród młodzieży. Badanie przeprowadzono w dwóch etapach: 1) pierwszy w okresie kwietnia i maja 2001 r. (badanie ilościowe) – objęto nim 160 uczniów klas drugich ZSZ oraz 131 licealistów z województwa toruńskiego; dobór próby miał charakter celowy, by odzwierciedlał rzeczywiste proporcje w rozkładzie szkół w województwie toruńskim oraz w rozkładzie uczącej się w nich młodzieży; zastosowano metodę ankietową; celem tego etapu była klasyfikacja uczniów ze względu na optymizm i pesymizm, pytano również o położenie społeczne, miejsce zamieszkania, wykształcenie rodziców i sytuację finansową rodziny; 2) drugi etap (badanie jakościowe) – objęto nim po dwie osoby zaklasyfikowane jako optymiści lub pesymiści, z czego jedna znajdowała się w korzystnym położeniu społecznym, druga zaś w niekorzystnym; łącznie przebadano czterech osiemnastolatków; zastosowano metodę pogłębionych wywiadów indywidualnych. Wyniki badania ujawniły, że najwięcej osób wykazywało ambiwalentny stosunek do własnego życia – spodziewały się one tyle samo zdarzeń pomyślnych, co niepomyślnych. Odsetek optymistów wyniósł 28,2%, pesymistów zaś – 21,4%. Typy skrajne obu postaw reprezentowało odpowiednio 1,36% i 3,06% uczniów. Wśród priorytetów badanych dominowało zdobycie wykształcenia oraz zawodu, a następnie otrzymanie dobrej pracy. Młodzież deklarowała najczęściej osiągnięcia natury osobistej, rzadko zaś „oficjalnej”. Niemal połowa respondentów nie umiała pochwalić się żadnymi osiągnięciami. Aspiracje edukacyjne badanych były wysokie – wielu planowało w przyszłości studia wyższe. Stosunkowo pozytywnie odnoszono się również do dokonań szkolnych, określając je najczęściej jako „dobre”. Większość uczniów oceniała swoje szanse na zdobycie dobrego wykształcenia jako podobne do tych posiadanych przez ich rówieśników z klasy (analogicznie było w przypadku innych grup odniesienia). Swoją karierę szkolną młodzież uzależniała od indywidualnej pracy i posiadanych zdolności. Optymizm cechował osoby o wysokiej samoocenie, przekonane o możliwości wpływu na bieg wydarzeń i kreowania własnego losu, planujące i aktywne, stawiające sobie cele w sposób maksymalizujący przyszłe zyski oraz o wysokich aspiracjach edukacyjnych. Pesymiści wyróżniali się z kolei niższym poczuciem własnej wartości i niższym poczuciem sprawstwa, negatywną oceną swoich szans na zdobycie dobrego wykształcenia, brakiem skłonności do formułowania długofalowych planów kształceniowych, nastawieniem na minimalizowanie strat oraz obieraniem biernej strategii życiowej.