Niniejsze badanie jakościowe przeprowadzono jako uzupełnienie do badania Modele zarządzania oświatą w polskich samorządach. Sformułowano następujące cele: Analiza trafności wyboru zmiennych konstytutywnych zastosowanych w procesie klastrowania, na podstawie którego wyróżniono sześć modeli zarządzania oświatą na poziomie samorządu lokalnego. Wskazanie kluczowych różnic w  elementach składowych struktury modelu zarządzania oświatą ze względu na typ tego modelu. Analiza spójności modeli zarządzania. Przedstawienie rekomendacji metodycznych dla rozwoju dalszych prac badawczych w obszarze modeli zarządzania oświatą. W badaniu posłużono się metodą studium przypadków. Wykorzystano dokumenty oświatowe, dostępne w samorządach albo na stronach internetowych (np. strategie oświatowe) oraz strukturalizowane wywiady pogłębione z kierownikami wydziałów zajmujących się oświatą w samorządach. Wybrano przypadki sześciu gmin, z których każda posługiwała się odrębnym modelem zarządzania: menedżerskim, przedsiębiorczym, konkurencyjnym, demokratycznym, scentralizowanym i nieingerującym. Badanie potwierdziło zasadność różnicowania modeli zarządzania oświatą na szczeblu lokalnym. Częścią rekomendacji była spójność, największa w przypadku modelu menedżerskiego. Na podstawie wyników badania stwierdzono m.in. istotny wpływ roli dyrektora na różnicowanie modeli zarządzania oświatą. Potwierdzono przydatność systemu zarządzania jakością oświaty dla urzędu jako całości, ale nie dla obszaru oświaty. Potwierdzono także trafność wyboru zmiennych dotyczących finansowania zajęć pozalekcyjnych (wykorzystanie środków unijnych, własnych albo organizacja zajęć w ramach tzw. Karty Nauczyciela). Im gorsza sytuacja panowała w gminie, tym większa była konieczność pozyskiwania środków z funduszy unijnych. Konieczność ta jednak nie miała przełożenia na skuteczność poszukiwania tych środków, gdyż ta wiąże się ze zdolnościami kadrowymi i organizacyjnymi samorządu. Gminy były świadome konieczności pozyskiwania środków na finansowanie oświaty z funduszy unijnych, zwłaszcza w sytuacji, gdy szkoła pełniła funkcję ośrodka kultury itp.