Celem badania było określenie różnorodnych uwarunkowań osiągnięć edukacyjnych uczniów. Przeprowadzono je w dwóch etapach – w pierwszym przebadano szkoły gimnazjalne (początek 2003 roku), w drugim przeanalizowano wyniki egzaminu gimnazjalnego z 2003 roku. W pierwszej fazie badania wytypowano 54 gimnazja (ich uczniów, nauczycieli i rodziców uczniów), spośród których do dalszych badań zakwalifikowano 46 szkół z ośmiu województw. W tej grupie znalazło się 19 szkół wiejskich, 12 szkół z małych miast i 15 z dużych miast (Warszawa, Kraków, Białystok). 21 szkół z tej próby uplasowało się powyżej średniej krajowej, 25 – poniżej. Łącznie badaniem ankietowym objęto 1098 uczniów i 300 nauczycieli. Następnie przeprowadzono analizę korelacyjną i analizę regresji wielokrotnej z wykorzystaniem danych z pierwszej fazy badania oraz danych ogólnopolskich z egzaminu gimnazjalnego. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić słabe związki między osiągnięciami uczniów a zmiennymi związanymi ze szkołą (np. liczebność klasy) i nauczycielami (np. ocena nauczycieli poszczególnych przedmiotów, liczba nauczycieli itp.). Wyraźnie zarysował się negatywny wpływ dysfunkcji pedagogicznych w postaci powtarzania klasy, opuszczania lekcji, opuszczania dni itp. Zaznaczył się również wpływ rodziców (szczególnie w miastach) – elementów patologicznych (alkoholizm, narkomania), braku rodziców, bezrobocia rodziców, poziomu ich wykształcenia i pozycji zawodowej. Stwierdzono silną pozytywną zależność między osiągnięciami szkolnymi a posiadaniem w domu komputera oraz słabszą w przypadku posiadania dostępu do internetu. Niejednoznaczna okazała się rola czynnika czasu dojazdu czy dojścia do szkoły, która zmieniała się w zależności od analizowanego środowiska i zastosowanych metod analizy statystycznej. Najwyraźniejsze okazały się wyniki analizy uzyskane w odniesieniu do jednorodnego środowiska pochodzenia uczniów (szczególnie uczniów z dużych miast i ze wsi), a także, choć w mniejszym stopniu, w przypadku rozpatrywania oddzielnie wyników egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej i w części matematyczno-przyrodniczej. Okazało się, że zmienne niezależne były dopasowane lepiej do części humanistycznej niż matematycznej.