Abstrakt: |
Celem badania było określenie skali, etiologii i przejawów zjawiska prostytucji wśród osób nieletnich oraz dokonanie kategoryzacji uwarunkowań społeczno-ekonomiczno-kulturowych zjawiska. Badaniem objęto cztery grupy respondentów: młodzież uczęszczającą do klas trzecich gimnazjum i klas drugich szkół ponadgimnazjalnych (dobór losowy, N = 1220); liderów społeczności lokalnych (dobór celowy, N = 390); mieszkańców województwa dolnośląskiego (dobór kwotowy, N = 820); pracowników ośrodków i instytucji pomocowych, zajmujących się dziećmi i młodzieżą (wybór celowy, N = 171). Wszystkie grupy respondentów oprócz pracowników ośrodków pomocowych przebadano metodą ankietową, z pracownikami zaś przeprowadzono wywiady kierowane. Oprócz tego przeprowadzono monitoring forów, czatów i blogów internetowych z wykorzystaniem analizy treści i sposobów nawiązywania kontaktów w zakresie usług seksualnych kierowanych do osób poniżej 18. roku życia. Obszar badania określono w oparciu o administracyjne granice województwa dolnośląskiego. Uzyskane wyniki pozwoliły stwierdzić wyraźne różnice międzypokoleniowe dotyczące oceny, skali i istoty zjawisk patogennych. Osoby starsze postrzegały młodzież jako cechującą się roszczeniowym stosunkiem do życia, skupioną na konsumpcji i egoistyczną. Oceniano ją ponadto jako środowisko kryminogenne. Przekonania te wypełnione były lękami i stereotypami, pogłębiały brak umiejętności bezpośredniej konfrontacji z osobami młodymi oraz pozbawiały relacje międzypokoleniowe elementu współpracy i zrozumienia. Sama młodzież postrzegała się inaczej – najważniejsze dla nich były miłość, rodzina, zdrowie i religia. Szczególnie silna więź łączyła uczniów z rodzicami, którzy nie zawsze byli postrzegani jako osoby mogące pomóc w rozwiązaniu problemów młodzieży. Jednocześnie rówieśników posądzano o kierowanie się zachłannością, przemocą, zazdrością, cwaniactwem i egoizmem. Dolnoślązacy wykazywali się wrażliwością na zjawiska patogenne i posiadali elementarną wiedzę na temat prostytucji. Prawie 80% uważało ją za naganną, również w wymiarze moralnym. Postawa względem prostytucji nie był jednak koherentna, nie podejmowano bowiem zdecydowanych działań w celu ograniczenia prostytucji nieletnich. Tylko jedna czwarta mieszkańców i 50% liderów oceniały korzystanie z usług seksualnych nieletnich jako zachowania dewiacyjne. Brak praktycznych rozwiązań służących ograniczeniu zjawiska prostytucji nieletnich był szczególnie widoczny wśród liderów oraz pracowników systemu opieki społecznej. Zwłaszcza postawa liderów społeczności lokalnych odbiegała od oczekiwań – posiadali oni niski poziom potencjału obywatelskiego oraz postrzegania społeczności lokalnej jako „systemu naczyń połączonych”. Pracownicy systemu pomocy społecznej wykazywali się z kolei biernością w kontekście prewencji i przeciwdziałania prostytucji oraz byli zainteresowani ukrywaniem przejawów tego zjawiska u swoich podopiecznych. Społeczność Dolnoślązaków cechowała się również niskim poziomem wiedzy na temat pedofilii i nie wiązała jej ze zjawiskiem prostytucji. |