Abstrakt: |
Badanie stanowiło element szerszego przedsięwzięcia badawczego (Swoboda, Synoś, 2007; Swoboda, Synoś, Pluta, 2008) oraz miało postać eksperymentu, którego celem było określenie stopnia, w jakim szlaczki geometryczne mogą pomóc w kształtowaniu dziecięcych intuicji związanych z przekształceniami geometrycznymi. W centrum zainteresowań badaczy znalazło się przejście od wizualnej reprezentacji relacji geometrycznych (symetrii osiowej, obrotu, przesunięcia) do rozumienia związków między figurami jako ruchu nakładającego jedną figurę na drugą. Eksperyment przeprowadzono w publicznym przedszkolu w Rzeszowie wśród 19 pięciolatków. Zastosowano obserwację oraz wywiady z dziećmi. Zadaniem dzieci było utworzenie szlaczków z kafelków o nadrukowanym po jednej stronie asymetrycznym wzorem, przy czym jedne kafelki posiadały wzór, inne zaś jego symetryczne odbicie. Podczas pierwszej sesji dzieci same układały szlaczki zgodnie z poleceniami badacza, podczas drugiej występowały w roli eksperta tłumaczącego zasadę układania danego rodzaju szlaczka drugiemu dziecku. Zgromadzony materiał składał się z nagrań wideo oraz ich transkrypcji. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że w wyniku zajęć z kafelkami dzieci zdobywały doświadczenia pozwalające odróżnić przekształcenie w postaci symetrii osiowej od przesunięcia i obrotu. Dzieci wykazywały przeświadczenie, że do stworzenia symetrycznego obiektu nie wystarczyła manipulacja jednym kafelkiem. Najczęściej przypisywaną szlaczkowi przez dzieci własnością była jego kontynuacja, podkreślana przez gesty, słowa i sposób budowania szlaczka. Badani w różny sposób reagowali na przedstawione im zadania, najczęściej nie przenosząc na nie bezpośrednio doświadczeń nabytych w wyniku wcześniej wykonanych zadań, lecz wzbogacając je, co świadczyło o zasadności koncepcji czynnościowego nauczania matematyki, prowadzącego do bardziej ogólnego rozumienia danego pojęcia czy procedury. |