Celem analizy danych zastanych oraz przeglądu badań było określenie uwarunkowań demograficznych i osadniczych systemu edukacji, dokonanie analizy przemian edukacyjnych oraz opisanie trzech przyszłościowych modeli edukacji: miejskiego, wiejskiego oraz opartego na nowych technologiach. Wykorzystano dane Eurostatu i GUS-u, poddano analizie dokumenty MEN-u dotyczące strategii rozwoju edukacji na lata 2007-2015, a także przywołano opracowania R. Dolaty (2008), S.M. Kwiatkowskiego (2008), R. Pachocińskiego (1997) i Piwowarskiego (2006, 2008) oraz międzynarodowe badania PISA, PIRLS i UNESCO – Education for All. Wyniki analizy pozwoliły sformułować rekomendacje dotyczące przyszłego rozwoju szkolnictwa w Polsce. Znalazło się wśród nich upowszechnienie wychowania przedszkolnego realizowanego w bardziej zróżnicowanych formach niż obecnie (np. z uwzględnieniem nowoczesnych technologii) oraz powiązanego z odchodzeniem od podziału na grupy wiekowe. Rola edukacji przedszkolnej polegać by miała głównie na kompensowaniu niedostatków środowiska rodzinnego i wolniejszego rozwoju intelektualnego niektórych dzieci. Biorąc pod uwagę udokumentowany w badaniach silny wpływ rodziny na osiągnięcia i szanse edukacyjne dzieci, lokalna polityka edukacyjna powinna być adresowana do słabiej wykształconych rodziców. Reedukacja rodziców powinna się rozpoczynać przed wstąpieniem dzieci do szkoły. Rozstrzygnięcia wymagać będzie również szkolnictwo zawodowe, które zostanie prawdopodobnie uwolnione od nacisków władz samorządowych oraz lobby nauczycielskiego i będzie realizowane poza szkołą, na terenie zakładów produkcyjnych i usługowych. Szkolnictwo wyższe będzie natomiast wykorzystywać w większym stopniu nowoczesne technologie, przy czym liczba uczelni będzie się systematycznie zmniejszać. Zmiany w zakresie korzystania z oferty kulturalno-oświatowej spowoduje coraz szerszy dostęp do internetu (TIK). Wzrośnie znaczenie i udział szkolnictwa niepublicznego, o ile wprowadzona zostanie w życie idea „bonu oświatowego”. Można się również spodziewać daleko idących zmian wywołanych udoskonaleniem systemu ewaluacji i selekcji uczniów.