Abstrakt: |
Celem badania była diagnoza zjawiska wiktymizacji dzieci w Polsce, w tym przede wszystkim poznanie doświadczeń dzieci i młodzieży związanych z różnymi formami krzywdzenia, przemocy i wykorzystywania seksualnego. W badaniu zastosowano narzędzie wzorowane na Kwestionariuszu Wiktymizacji Młodzieży (The Juvenile Victimization Questionnaire – JVQ) autorstwa S.L. Hamby i D. Finkelhora (2001). Diagnozie poddano następujące formy wiktymizacji: przestępstwa konwencjonalne, przemoc domową, krzywdzenie przez rówieśników i rodzeństwo, wykorzystywanie seksualne, bycie świadkiem (wiktymizacja pośrednia). Badanie zrealizowała agencja Gemius Polska za pośrednictwem ankiet internetowych skierowanych do internautów w wieku 15-18 lat. W 2009 i 2010 roku zebrano po 1000 ankiet. 50% próby stanowiły dziewczęta, a drugie 50% – chłopcy. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że połowa badanych doświadczyła w ciągu roku poprzedzającego badanie przemocy psychicznej ze strony dorosłych, 21% została co najmniej raz uderzona przez dorosłego. Najczęściej sprawcami przemocy psychicznej i fizycznej byli członkowie rodziny, następnie zaś nauczyciele – co piąty badany był poniżająco traktowany w szkole, a co dziesiąty doświadczył przemocy fizycznej ze strony pracowników szkoły. Naruszenie praw własności w formie zniszczenia własności dotyczyło 27% badanych, kradzieży – 21%, napaści z użyciem niebezpiecznego narzędzia – 14%, odebrania własności z wykorzystaniem groźby lub siły – 9%. Przemocy fizycznej ze strony rówieśników doznało przynajmniej raz 21% badanych, a wielokrotnie – 10%, przemocy psychicznej zaś – 12% badanych. Sprawcami byli najczęściej koledzy ze szkoły (odpowiednio 63% i 73%). 19% respondentów przynajmniej raz w ciągu roku usłyszało propozycje o charakterze seksualnym lub wulgarne komentowanie wyglądu, 10% usłyszało je wielokrotnie. Znacznie częściej dotyczyło to dziewcząt niż chłopców, zwykle ze strony znajomych lub członków rodziny. 8% badanych było wbrew ich woli dotykanych w obrębie intymnych części ciała, najczęściej przez znane im osoby (66%), rzadziej przez nieznajomych (8%) i członków rodziny (6%). Ofiarami złego dotyku w dzieciństwie (do 15. roku życia) było 8% badanych (z czego co trzeci przed ukończeniem siódmego roku życia), znacznie częściej dziewczęta (10%). Sprawcami były najczęściej osoby znajome (35%) i członkowie rodziny (27%). Do oglądania czyichś intymnych części ciała zostało zmuszonych 5% respondentów, najczęściej przez osoby nieznajome i starsze. 5% badanych zostało zmuszonych do stosunku seksualnego, 5% było świadkami gwałtu (częściej chłopcy). Sprawcami byli najczęściej znajomi (57%) i rówieśnicy (38%). 4% badanych współżyło przed ukończeniem 15 lat z osobą dorosłą, najczęściej znaną (50%), czasem z członkiem rodziny (13%). Najczęściej dochodziło do tego, gdy badani byli w wieku 13-15 lat (52%), rzadziej wcześniej (23%). 7% badanych zawarło znajomość w internecie, w wyniku której próbowano wykorzystać ich seksualnie. Niemal połowa badanych uznała, że nie otrzymałaby pomocy w przypadku cyberprzemocy ze strony rówieśników (48%), tylko 36% uważało, że otrzymałoby pomoc w przypadku przemocy rówieśniczej w szkole. 42% uznało, że nie otrzymałoby wsparcia w przypadku przemocy w rodzinie, 34% – przemocy ze strony nauczyciela, 44% – w przypadku bezradności lub osamotnienia. |