Abstrakt: |
Celem badania było udzielenie odpowiedzi na pytanie o cechy twórcze wykazywane przez nauczycieli, o cechy „idealnego” i „złego” ucznia zdaniem nauczycieli oraz o sposób rozumienia przez nich określeń „uczeń twórczy” i „uczeń nietwórczy”. W badaniu wykorzystano następujące narzędzia badawcze: Listę Cech Ucznia Idealnego (Ideal Pupil Check List) w skróconej wersji M. Fryer (1996), kwestionariusz Style Twórczego Zachowania A. Strzałeckiego oraz pytanie otwarte Podaj 5 cech ucznia twórczego i nietwórczego. Badaniem objęto łącznie 231 nauczycieli, w tym 43 nauczycieli z renomowanych liceów ogólnokształcących, 93 – ze zwykłych liceów ogólnokształcących, 55 – ze szkoły podstawowej ze studium podyplomowego, 40 – ze zwykłej szkoły podstawowej. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że nauczyciele przedstawiali siebie jako osoby silne, spontaniczne, otwarte poznawczo i aktywne intelektualnie, choć wyniki uzyskane przez nich na skali „wewnętrzna sterowność” sugerowały raczej zewnętrzne niż wewnętrzne stymulatory aktywności. W swoich preferencjach dotyczących uczniów badani koncentrowali się niemal wyłącznie na cechach umysłu, pomijając cechy osobowości i funkcjonowania społecznego, co sugerowało instrumentalne podejście do ucznia jako elementu realizacji procesu nauczania. Na obraz „idealnego” ucznia składał się zatem sprawny, skuteczny i otwarty, lecz konwencjonalny umysł. Zapytani o cechy ucznia twórczego, badani nauczyciele wskazywali głównie na cechy intelektualne, w tym najczęściej na otwartość na nowość i niezależne myślenie. Jedyną cechą osobowości, która wskazywana była stosunkowo często, była pilność (trzecie miejsce w hierarchii). Wśród cech ucznia nietwórczego wymieniano najczęściej bierność, bycie zalęknionym, agresywność, nieśmiałość i zaraz potem pewność siebie. Odpowiedzi nauczycieli można było zatem uznać za niespójne, świadczące o potocznym rozumieniu twórczości oraz obrazujące najgorsze bolączki nauczycieli – agresywność i bierność w zachowaniu uczniów. |