Celem badania była odpowiedź na pytanie: jakie są deklarowane opinie nauczycieli wychowawców o ich roli społecznej i warunkach jej pełnienia w rzeczywistości polskiej po zmianie społecznej? Do zebrania materiału badawczego posłużono się metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety. Próbę stanowiło 156 nauczycieli (w tym 91% kobiet), wychowawców klas I-III oraz IV-VI szkół podstawowych na wsi (Lubelskie) oraz w mieście (ponad 500 tys. mieszkańców). Wśród respondentów 88,5% osób legitymowało się wykształceniem wyższym magisterskim, 5,1% – licencjackim, a 6,4% – średnim. Staż pracy najliczniejszej grupy respondentów (34,6%) mieścił się w zakresie od trzech do 10 lat. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że najwięcej wypowiedzi badanych pracujących w mieście i na wsi należało do kategorii: wychowawca przyjaciel; autorytet, doradca przewodnik; osoba wspierająca rozwój dziecka. Dodatkowo odnotowano, że nauczyciele wiejscy znacznie częściej wskazywali na rolę kategorii wychowawcy jako realizatora wymogów formalnych. Na podstawie zgromadzonych odpowiedzi wykazano również, że zdaniem 59,6% osób rola wychowawcy zmieniła się w ostatnim dziesięcioleciu (w opinii około 28% ankietowanych rola wychowawcy ma charakter niezależny od zmieniających się warunków gospodarczych, politycznych i społecznych). Zgodnie z uzyskanym materiałem osoby potwierdzające tezę o zmieniającej się roli nauczyciela-wychowawcy najczęściej podkreślały funkcję doradczą w wyborach moralnych (26%) oraz zmianę relacji pomiędzy nauczycielem a uczniem (23,9%).