Abstrakt: |
Przedmiot badawczy stanowił przebieg zmian poznawczej reprezentacji emocji w ontogenezie. Do zebrania materiału badawczego posłużono się następującymi technikami ze szczegółowymi zadaniami badawczymi: nazywanie mimicznych wyrazów emocji, nazywanie zilustrowanych zachowań osób przeżywających określone emocje, definicyjne wyjaśnianie znaczenia nazw emocji, werbalizowanie wiadomości z zakresu indywidualnych doświadczeń związanych z danymi emocjami, badanie procesu semantyzacji za pomocą testu zdań niedokończonych, badanie procesu desymbolizacji, dekodowanie emocji bohatera utworu literackiego oraz ustalenie przeżyć bohatera utworu wierszowanego. Analizie poddano wypowiedzi 180 dziewczynek w wieku czterech, sześciu i dziewięciu lat w określonych sytuacjach quasi-eksperymentalnych. Grupę porównawczą stanowiło 60 studentek w wieku około 22 lat. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że wraz z wiekiem wzrasta umiejętność nazywania mimicznych wyrazów emocji. Wykazano, że do najsłabiej rozpoznawalnych wyrazów mimicznych należały: pycha, wstręt, ciekawość oraz neutralny wyraz twarzy. Ponadto okazało się, że na podstawie ilustracji zachowań pantomimicznych dziewczynki sześcioletnie (75%) oraz dziewięcioletnie (100%) lepiej rozpoznały miłość niż studentki (60%). Ustalono również, że wraz z rozwojem wzrasta trafność nazywania stanów emocjonalnych prezentowanych na ilustracjach oraz złożoność wypowiedzi interpretacyjnych. Zwrócono uwagę, że młodsze respondentki odwoływały się do zewnętrznych oznak emocji, natomiast starsze badane (studentki) głównie interpretowały wewnętrzne wyznaczniki przeżyć. |