BIBE
polski   english
Strona główna Instytut badań edukacyjnych
BIBE
Evidence Informed Policy
Zobacz również
Nasze strony
O pracowni

Zespół Pracowni BIBE zajmuje się przede wszystkim monitorowaniem i opracowaniem badań za lata 1989-2015 prowadzonych w zakresie szeroko pojętej edukacji.   >> więcej


napisz do nas
bibe@ibe.edu.pl
 
  poprzednie
następne  
 
Obserwuj
Tytuł badania: Dziecko i książka. Czytelnictwo dzieci i młodzieży a wolny rynek książki
Instytucja:
Data: 1991
Badacz: Halina Nastała
Abstrakt:

Celem badania było uzyskanie wiedzy o stanie i wyposażeniu bibliotek oraz czytelnictwie wśród uczniów szkół podstawowych województwa gdańskiego. Badaniem objęto 103 szkoły, w tym 23 wiejskie. Ankietę zawierającą pytania o stan i wyposażenie bibliotek otrzymali bibliotekarze ze szkół, ankietę dotyczącą czytelnictwa – uczniowie klas siódmych. Zebrano odpowiednio 103 i 2544 ankiety. W miastach prawie połowa bibliotek szkolnych miała dobre warunki lokalowe, na wsi tylko jedna piąta. Zarówno w mieście, jak i na wsi wiele bibliotek funkcjonowało na powierzchni poniżej 25 m kw. Im większa szkoła, tym większy był księgozbiór. Liczba woluminów w największych księgozbiorach bibliotek miejskich była dwukrotnie wyższa niż w największych wiejskich. Stan księgozbiorów był zły, czasem aż 40% należałoby wycofać ze względu na zniszczenie. Część książek uległa też zdezaktualizowaniu, głównie pozycje popularnonaukowe. W latach 1989-1991 istotnie zmniejszyła się liczba zakupionych książek, sytuacja była lepsza w nowo otwartych szkołach. W 1992 zakup książek uległ dalszemu zmniejszeniu, zwłaszcza na wsi. W 1990 zakup czasopism na wsi wynosił od czterech do 50 tytułów, w mieście 10-49 tytułów. W 1991 nastąpił również spadek zakupu; w 1992 biblioteki na wsi i w małych miastach kupowały prasę tylko sporadycznie. 80% bibliotek wiejskich i około 50% miejskich nie kupowało czasopism z powodu braku funduszy. Około 70 posiadało kompletne katalogi. Wyposażenie dodatkowe bibliotek było bardzo ubogie na wsi i w małych miastach. Obsada bibliotek wiejskich była zwykle jednoosobowa, w miejskich pracowało więcej osób. 79% młodzieży zadeklarowało, że lubi czytać książki, 1/5 zdecydowanie je odrzucała. Książki lubiło czytać 90% dziewcząt i 70% chłopców. Czytelnictwo było bardziej popularne w środowisku miejskim, najmniej – wśród chłopców ze środowiska wiejskiego. Najwięcej książek miesięcznie czytały dziewczęta z miasta (około 10% powyżej 10 woluminów, 25% – od sześciu do 10 woluminów), chłopcy niezależnie od środowiska czytali mało (około 5% powyżej 10 i 15% – od sześciu do 10 woluminów). Z biblioteki publicznej korzystało 56% młodzieży (60% miejskiej i 51% wiejskiej), głównie ci, którzy nie mieli problemu z czytaniem i wykazywali sprecyzowane zainteresowania. Dzieci miejskie podawały, że w domu czytają wszyscy, na wsi czytało częściej rodzeństwo, rzadziej rodzice. 3/4 rodziców zachęcało młodzież do lektury. Rodzice miejscy kładli większy nacisk na czytanie książek przez dzieci. Proponowane lektury dotyczyły tematyki przygodowej dla chłopców i obyczajowej dla dziewcząt. 90% badanych pożyczało książki od rówieśników, tyle samo posiadało biblioteczki domowe. Dysponowało nimi więcej dzieci miejskich niż wiejskich i więcej dziewcząt niż chłopców. Około 80% dziewcząt i około 85% chłopców miejskich posiadało więcej niż 20 woluminów. Młodzież niezależnie od środowiska i płci gromadziła głównie książki przygodowe, obyczajowe i lektury szkolne. 3/4 badanych uważało, że szkoła ma wpływ na czytelnictwo książek, pozytywny – zachęcanie do czytania, jak i negatywny – zmuszanie do czytania lektur. Za głównych propagatorów czytania uważano nauczycieli języka polskiego i bibliotekarzy. Dziewczęta wiejskie lubiły czytać głównie książki obyczajowe, przygodowe, fantastyczne i historyczne, dziewczęta miejskie – przyrodnicze, horrory i kryminały. Chłopcy preferowali książki przygodowe, fantastyczne, horrory, wojenne, obyczajowe i popularnonaukowe. Największym powodzeniem wśród dziewcząt cieszyły się Ania z Zielonego Wzgórza (ulubiona bohaterka), Dzikuska, Ida sierpniowa, Zapałka na zakręcie, wśród chłopców – Tomek na wojennej ścieżce, seria Pan Samochodzik (ulubiony bohater), Trylogia, Winnetou. Najpopularniejsze wśród dziewcząt były autorki powieści obyczajowych: L.M. Montgomery, H. Ożogowska, K. Siesicka, M. Musierowicz, J. Chmielewska, cenione za realizm, ciekawe opisy, działanie na wyobraźnię, humor. Najpopularniejsi wśród chłopców byli: A. Szklarski, K. May, J. Verne, autorzy książek przygodowych, w których występują młodzi ludzie potrafiący pokonać wszystkie przeszkody i pomagać innym. Dziewczęta nie lubiły książek o tematyce historycznej, fantastycznej, przyrodniczej i popularnonaukowej. Chłopcy również nie lubili książek historycznych i fantastycznych, a także obyczajowych i poezji. Jeśli uczniowie mieliby do wyboru książkę lub jej adaptację filmową, wybraliby jedno i drugie; dziewczęta częściej sięgały najpierw po książkę, a chłopcy częściej wybierali tylko film. Młodzież uważała, że w bibliotekach szkolnych za mało jest współcześnie obowiązujących lektur, książek przygodowych, obyczajowych i popularnonaukowych, a za dużo książek o tematyce historycznej, dla najmłodszych i pozycji nieaktualnych.

Deskryptory TESE: literatura, literatura dla dzieci i młodzieży, bibliotekarz, biblioteka, wyposażenie, szkoła podstawowa
TESE descriptors: literature, children's and youth literature, librarian, library, equipment, primary school
Publikacje:
  • Świerczyńska-Jelonek, D. (1995). Dziecko i książka. Czytelnictwo dzieci i młodzieży a wolny rynek książki. W: Czytelnictwo dzieci i młodzieży. Biuro Studiów i Analiz Kancelarii Senatu (s. 12-17). Warszawa.
 
Tagi
Ostatnie wyszukiwania
Wyszukane słowo Liczba odpowiedzi
 
Strona internetowa współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Baza Informacji o Badaniach Edukacyjnych została stworzona w ramach projektu "BADANIE JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EDUKACJI ORAZ INSTYTUCJONALIZACJA ZAPLECZA BADAWCZEGO"