Celem badania było uzyskanie opinii nauczycieli i studentów kierunków nauczycielskich o problemach adaptacji do transformacji ustrojowej w Polsce oraz realizacji programów reform edukacyjnych. Badaniem sondażowym objęto 235 nauczycieli studiujących zaocznie i słuchaczy studiów podyplomowych w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie i jej filiach w Tarnowie i Nowym Sączu oraz 82 studentów piątego roku pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej i bibliotekoznawstwa. Badani wymienili 49 spraw, problemów i zjawisk związanych ze zmianami dokonującymi się w Polsce po 1989 roku. Dostrzegli też 22 przeszkody w realizacji dążeń w kształtowaniu przyszłości Polski, w tym m.in. przeszkody w realizacji dążeń w kształtowaniu przyszłości Polski i jej transformacji oraz przeszkody i trudności występujące w realizacji programów rozwoju szkolnictwa. Wypowiedzi respondentów wskazywały na duży ciężar zadań, przed którymi staje społeczeństwo i państwo, a także reformowany model edukacji. Nauczyciele obawiali się kryzysu ekonomicznego, nowych monopoli ideologicznych, nieuczciwości i niekompetencji władz, negatywnych skutków gospodarki rynkowej, bezrobocia i zubożenia, nowego upolitycznienia szkoły, wojska, policji i sądownictwa, nowej nietolerancji i skutków zmniejszania roli państwa w gospodarce i polityce socjalnej, pogoni ludzi za pieniędzmi, braku środków na kształcenie i wychowywanie młodzieży, złego pojmowania wolności i demokracji. W wypowiedziach znalazło się wiele ocen i refleksji wyrażających obawy o przyszłość, żal o niewykorzystane szanse i brak rzeczywistego dialogu w wolnym, demokratycznym i ambitnym społeczeństwie. Badani wymienili 28 przeszkód i trudności występujących w realizacji programów szkolnictwa opracowanych po 1989 roku, a w szczególności programu rządowego Dobra i nowoczesna szkoła z 1993. Najczęściej wymieniano: brak stabilności programów i planów, brak konkretnego określenia stanu ekonomicznego szkolnictwa, kierunków i zakresu finansowania oświaty przez państwo, brak motywacji do działań spowodowany przez niewłaściwy przepływ informacji od MEN do nauczycieli, brak środków finansowych na zamierzenia w programie, rozbudowę administracji i jej funkcji nadzorczej, brak ścisłej współpracy rodziców ze szkołą, słabe zaangażowanie szkół w życie środowiska lokalnego, słabe przygotowanie ekonomiczno-menedżerskie dyrektorów, brak perspektyw życiowych młodzieży, zanik opieki zdrowotnej dla uczniów i wzrost kosztów leczenia. Nauczyciele mieli świadomość wielu słabości systemu edukacyjnego oraz niezbędności jego reformowania. Dostrzegali wiele przeszkód i trudności obiektywnych i subiektywnych, tkwiących w środowisku szkolnym i w warunkach zewnętrznych. Opowiadali się za dialogiem i negocjacjami społecznymi na temat całości i szczegółów koncepcji reformatorskich oraz ich statusu zawodowego. Raziła ich ogólnikowość i hasłowość programów oraz ich życzeniowy charakter.