Abstrakt: |
Celem prac badawczych było przeprowadzenie badań pilotażowych, służących przystosowaniu do polskich warunków Skali C-R (The Creativity Self-Report Scale) autorstwa J.F. Feldhusena i współpracowników (Feldhusen, Denny, Condon, 1965). Skala ta ujawnia zachowania i cechy osobowości charakteryzujące osoby twórcze oraz pozwala zbadać poziom samooceny, który wiąże się w literaturze z uzdolnieniami twórczymi. Oprócz adaptacji tego narzędzia badanie miało również odpowiedzieć na pytanie, czy samoocena może być rzeczywiście traktowana jako wskaźnik zdolności twórczych. Badanie objęło 131 uczniów klas drugich szkół średnich (93 dziewczęta i 38 chłopców), z których 57 osób było uczniami liceum plastycznego (44 dziewczęta i 13 chłopców), a 74 osoby – liceum ogólnokształcącego (49 dziewcząt i 25 chłopców). Badanie wykazało, że niezbędna była dalsza adaptacja Testu C-R w związku z częstymi wątpliwościami, jakie sformułowania zawarte w teście budziły w badanych uczniach (choć większość z nich nie miała kłopotów ze zrozumieniem treści twierdzeń). Wątpliwości te świadczyły o dosłowności, z jaką uczniowie traktowali wyrażenia metaforyczne (np. otwarty umysł), o jednostronnym rozumieniu pojęć wieloznacznych (np. władzę utożsamiano z osobami sprawującymi władzę państwową) oraz o nieznajomości słów rzadziej używanych (np. konstruktywna). Porównanie badanych z liceum plastycznego, u których założono wyższy poziom zdolności twórczych, z badanymi z liceum ogólnokształcącego, potraktowanych jako grupa kontrolna, nie potwierdziło hipotezy mówiącej, że osoby bardziej twórcze cechuje wyższy poziom samooceny. Poziom samooceny w obrębie czynnika mierzącego przystosowanie społeczne okazał się wyższy dla grupy kontrolnej. Pozostałe czynniki mierzone Skalą C-R nie różnicowały badanych grup uczniów. Nie można zatem wysokiego poziomu samooceny uznawać za wskaźnik zdolności twórczych, choć autorzy badania zwrócili uwagę na niewłaściwy dobór grupy kontrolnej – liceum ogólnokształcące, do którego uczęszczali badani, okazało się szkołą cieszącą się bardzo dobrą opinią, która przypuszczalnie przyciągała uczniów o większych uzdolnieniach ogólnych i skutecznie pobudzała w nich dalszy rozwój tych zdolności (sugerował to m.in. wysoki wskaźnik uczestnictwa w olimpiadach przedmiotowych). W efekcie porównano zatem młodzież z wyższymi od przeciętnych zdolnościami plastycznymi z uczniami o równie wysokich, ogólnych uzdolnieniach. |