Abstrakt: |
Celem badania sondażowego było określenie pojmowania przestrzeni przez dzieci i młodzież w wieku od 8 do 18 lat. Badaniem objęto 391 uczniów, spośród których 211 osób pochodziło z miast, a 180 ze środowisk wiejskich. Kwestionariusz wykorzystany w badaniu zawierał zadanie otwarte, na które badani – w zależności od wieku – odpowiadali słownie albo za pomocą rysunku. Badanie przeprowadzał podczas lekcji nauczyciel geografii w danej klasie. Dzieci w wieku od 8 do 10 lat poproszono o narysowanie wyobrażenia czasu i przestrzeni. 40% uczniów z tej grupy wiekowej przestrzeń przedstawiło w postaci krajobrazu, w tym lasu, morza, plaży itp. 60% prac zawierało wyobrażenia kosmosu z planetami i pojazdami kosmicznymi. Dzieci w wieku od 10 do 12 lat – podobnie jak ich młodsi koledzy – rozumiały przestrzeń jako krajobraz bez zabudowań. Takie wyobrażenia pojawiały się w pracach opisowych dzieci ze wsi i z miasta. Dla trzynastolatków przestrzeń kojarzyła się przede wszystkim z pustką. Dzieci czternastoletnie próbowały mierzyć przestrzeń, w ich wypowiedziach padały stwierdzenia typu przestrzeń jest to odległość, która nie ma końca. Spośród prac piętnastolatków tylko w jednej wypowiedzi pojawiła się trójwymiarowość w określeniu przestrzeni. Wyniki badania ujawniły, że w pojęciu dzieci ze szkół podstawowych wyobrażenie przestrzeni jest niedostateczne – uczniowie nie są świadomi, że oni także tworzą przestrzeń, są jej elementem; w żadnej wypowiedzi nie znalazły się informacje o procesach i zjawiskach, które zachodzą w przestrzeni. Co więcej, badani nie zdawali sobie w większości sprawy z granic przestrzennych, utożsamiali przestrzeń z czymś nieskończonym, bezgranicznym. Podobne braki stwierdzono w ankietach licealistów – jedynie dziewięć prac sprostało wymaganiom, uczniowie wymienili wszystkie cechy określające przestrzeń. |