Abstrakt: |
Przedmiotem badania był sposób funkcjonowania w szkole uczniów o zróżnicowanym poczuciu sensu (rozumianego jako orientacja w otoczeniu). Badanie objęło 466 uczniów, w tym 253 uczniów liceów i 213 uczniów technikum. 63% próby stanowiły dziewczęta. Badanie przeprowadzono w miastach różnej wielkości województwa skierniewickiego, siedleckiego i bydgoskiego (duże miasta – 210 uczniów, średnie miasta – 102 uczniów, małe miasta – 154 uczniów). W badaniu posłużono się kwestionariuszem własnej konstrukcji do pomiaru poczucia sensu (21 stwierdzeń opisujących trzy aspekty orientacji w otoczeniu: zadaniowej, teleologicznej i ewaluatywnej), narzędziem P. Pacewicza (1980) do pomiaru ustosunkowania do ładu społecznego, pytaniem pozwalającym uczniom kwalifikować siebie do podanych grup uczniów (od bardzo dobrych do słabych) w celu pomiaru osiągnięć w nauce, dwoma pytaniami dotyczącymi akceptacji poznawczej (w jakim stopniu wybór szkoły zgodny był z osobistymi preferencjami ucznia) i akceptacji emocjonalnej (poziom zadowolenia z pobytu w danej szkole), pytaniem o przynależność do organizacji szkolnych w celu pomiaru aktywności szkolnej. Zgodnie z wynikami badania poczucie sensu okazało się słabo związane z wynikami szkolnymi uczniów. Związek taki zaobserwowano za to w przypadku przynależności do organizacji szkolnych (brano pod uwagę sam fakt przynależności, liczbę organizacji oraz dobrowolność przynależności). Poczuciu sensu towarzyszyła zwiększona aktywność organizacyjna, przy czym duże znaczenie miała dobrowolność przynależenia do organizacji, niewielkie zaś – liczba organizacji, do których należeli uczniowie. Wykazano również istotne związki między poczuciem sensu a wskaźnikami akceptacji szkoły – zgodność wyboru szkoły z preferencjami ucznia oraz zadowolenie z faktu uczęszczania do szkoły sprzyjały większemu poczuciu sensu (przy czym oba te czynniki warunkowały się nawzajem). W zakresie poszukiwania związków między poczuciem sensu a ustosunkowaniem się do ładu społecznego nie stwierdzono żadnej zależności w przypadku postawy biernej. Uczniowie prezentujący postawę konserwatywną, czyli wrażliwi na rozbieżność między aktualnym stanem otoczenia a wyobrażeniami stanów najgorszych, prezentowali większe poczucie sensu. Z kolei uczniowie o postawie modyfikacyjnej, czyli reagujący na rozbieżność między obserwowanym stanem otoczenia a wyobrażeniem na temat tego, jak powinno ono wyglądać, w większym stopniu doświadczali poczucia bezsensu. |