Badanie miało odpowiedzieć na pytanie, jaki jest aktualny stan przygotowania studentów wyższych szkół pedagogicznych do twórczej pracy zawodowej. Zjawisko badano w dwóch aspektach: działalności szkół wyższych nakierowanej na przygotowanie do twórczej pracy w zawodzie oraz możliwości podejmowania przez studentów twórczej pracy zawodowej. W badaniu wzięli udział studenci czwartego roku studiów dziennych wszystkich kierunków WSP w Kielcach (296 osób) oraz mniejsze grupy z WSP w Krakowie (36) i Słupsku (16). Badani rozpoczynali naukę w roku akademickim 1989/1990. Najwięcej wśród nich było studentów nauczania początkowego i matematyki; najwięcej osób pochodziło z miast o średniej wielkości; 84,8% stanowili absolwenci liceum ogólnokształcącego. W badaniu zastosowano kwestionariusz ankiety zawierający 16 pytań. 69,2% badanych wyraziło chęć podjęcia pracy w placówkach oświatowych, częściej na szkołę jako miejsce przyszłej pracy zawodowej wskazywały kobiety. Najczęstszymi motywami podjęcia studiów na danym kierunku były: zainteresowanie przedmiotem studiów (42,8%), zainteresowania pracą nauczycielską (33%), przypadek (15,2%). Na tle wszystkich badanych wyróżniły się dwie podobnie liczne (po około 12%) grupy o przeciwstawnych motywacjach – jedna obejmowała osoby o zdecydowanej orientacji prozawodowej, zainteresowane przedmiotem studiów i pracą nauczycielską (studentki głównie biologii i nauczania początkowego), drugą stanowili przeważnie mężczyźni, studenci muzyki, historii, nauk społecznych, niemający jeszcze konkretnych planów zawodowych. Uczelnie pedagogiczne najbardziej cenione były za przygotowanie do uczestnictwa w kulturze, następnie za przygotowanie do: praktycznej działalności zawodowej, samokształtowania, twórczości pedagogicznej, uczestnictwa w życiu społecznym, twórczości naukowej. Swoje przygotowanie do uczestnictwa w różnych sferach życia badani ocenili jako przeciętne; około 40% stwierdziło, że żadne z zajęć na uczelni nie odegrało w tym istotnej roli. 50,9% badanych stwierdziło, że na uczelni nikt nie podejmował zagadnień związanych z problematyką twórczości i innowacji pedagogicznych; 32,5% udzieliło odpowiedzi niepełnych; 15,7% znało tę tematykę z zajęć. Powierzchowna okazała się znajomość pojęcia twórczej pracy zawodowej nauczyciela oraz jego desygnatów: 42,5% stwierdziło, że są to nowe i oryginalne działania nauczyciela, 18,7% – że jest to wynik samodoskonalenia, 9,2% uznało, że polega ona na poszanowaniu podmiotowości uczniów, 5,7% – że prowadzi do lepszych wyników dydaktycznych; 12,1% nie znało tego pojęcia. Za najważniejsze cechy nauczyciela badani uznali następujące: rozumie uczniów (30,2% wskazań), sprawiedliwie ocenia (28,5%), ma wysokie kompetencje w zakresie nauczanego przedmiotu (11,5%), jest profesjonalistą (8,3%), dobrym pracownikiem (5,7%), ma poczucie humoru (4,9%), ma wysokie kompetencje dydaktyczne (2,6%). Wyniki pozwoliły wyciągnąć wniosek, że uczelnie kładły mały nacisk na zagadnienia innowacyjności i twórczości. Kształcenie nie było zgodne z nowymi orientacjami ani z oczekiwaniami i aspiracjami studentów. Małe było prawdopodobieństwo podjęcia przez studentów twórczej pracy zawodowej – nie mieli do tego wiedzy, kwalifikacji, motywacji. Studenci aspirowali ku modelowi nauczyciela partnerskiego, jednak nie mieli nowych, oryginalnych pomysłów na dokonywanie zmian; operowali sloganami i schematami o szkole i zawodzie.