Abstrakt: |
Celem badania była odpowiedź na pytania o ważne problemy życiowe młodzieży: Które z trudności są powszechnie stresujące dla osób o przewadze postaw twórczych lub odtwórczych? Jaka jest treść czynników dynamizujących i hamujących rozwój u osób o postawach odtwórczych lub twórczych? W anonimowym badaniu uczestniczyło 243 uczniów szkół średnich w Kielcach (150 z klas pierwszych, 93 z klas trzecich). Do wyłonienia postaw zastosowano kwestionariusz KANH S. Popka (1987); badani wypełniali także kwestionariusz, częściowo sporządzony według S. Packa (1984), obejmujący: zestawienie problemów życiowych, dostrzegane u siebie wady i zalety, treść obaw, treść aspiracji, preferowane cele życiowe. Wśród badanych 84,8% prezentowało postawę twórczą, 15,2% – odtwórczą. Wyłoniono dziewięć kategorii problemów życiowych młodzieży: problemy szkolne, problemy społeczno-rodzinne, trudności materialne, komplikacje emocjonalno-uczuciowe, rozwój osobisty, zdrowie, trudności dnia codziennego, problemy makrospołeczne, wygląd zewnętrzny. W klasach pierwszych więcej problemów dostrzegały osoby o postawach twórczych, w klasach trzecich – osoby o postawach odtwórczych. Dominujące były problemy szkolne (tylko uczniowie klas trzecich o postawach odtwórczych wymienili jako najważniejsze problemy materialne). Wśród obaw najwyższą rangę uzyskały problemy związane ze zdrowiem, następnie ze szkołą i kontaktami społecznymi. Najczęstsze były aspiracje związane z rozwojem osobistym, pragnieniami dotyczącymi uczuć, osiągnięć szkolnych – te ostatnie miały wyższą rangę u uczniów klas trzecich. Najczęściej wymieniane wady dotyczyły wyglądu zewnętrznego, zdolności, słabości, dopiero na czwartym miejscu pojawiło się zdrowie. Starsza młodzież niezależnie od postawy wymieniała więcej swoich wad. Wskaźniki dostrzeganych mocnych stron były wyższe niż wad (wyjątkiem byli uczniowie klas trzecich o postawach odtwórczych). Najwyraźniejsze różnice między osobami o postawach twórczych i odtwórczych ujawniły się w zakresie preferowanych wartości. |