Abstrakt: |
Celem badania był pomiar ilościowo-jakościowy zróżnicowania kulturalnego młodzieży szkół ponadpodstawowych. Starano się odpowiedzieć na pytania: Jakie formy uczestnictwa w kulturze dominują w czasie wolnym młodzieży szkół średnich? Czy istnieje zróżnicowanie w uczestnictwie kulturalnym uczniów liceów i szkół zawodowych i w czym się ono przejawia? Badaniem objęto 159 uczniów z ośmiu wylosowanych szkół we Wrocławiu: liceum ogólnokształcącego państwowe (48,7% badanych), liceum społecznego ASSA (3,1%) i sióstr urszulanek (3,1%), dwóch techników (16,4%) i trzech szkół zawodowych (28,7%). 57,8% stanowiły dziewczęta; badani byli w wieku 15-18 lat, najwięcej było 16-latków. Dominowali rodzice ze średnim wykształceniem; lepiej wykształceni byli rodzice licealistów. Średnia ilość czasu wolnego wynosiła u dziewcząt trzy godziny 20 minut dziennie, u chłopców godzinę więcej. Wśród zajęć wypełniających czas wolny na pierwszym miejscu u licealistów znalazły się czytelnictwo i słuchanie radia oraz magnetofonu, a następnie oglądanie telewizji, chodzenie do kina, rzadziej do innych placówek kulturalno-oświatowych. U uczniów techników i szkół zawodowych pierwsze miejsce zajmowała telewizja, następnie radio i magnetofon, kino, na końcu czytelnictwo. Około 35% badanych lubiło czytać książki; istniała grupa przejawiających niechęć do czytania i twierdzących, że wcale nie czytają książek – głównie chłopcy ze szkół zawodowych i techników. Badani czytający więcej książek wybierali z reguły lektury szkolne (16,3%). Gazety codzienne większość czytała sporadycznie, popularne były czasopisma młodzieżowe. Analiza czytanych czasopism pozwoliła dostrzec różnice między upodobaniami dziewcząt i chłopców oraz między uczniami poszczególnych szkół. Zdecydowana większość badanych pod względem czytelnictwa należała do typu „klasycznego”; tylko kilka osób z liceów społecznych i liceum państwowego zbliżało się do najwyższego, elitarnego typu czytelniczego; wśród dziewcząt ze szkół zawodowych występowało również czytelnictwo na poziomie elementarnym. Podczas słuchania radia z reguły zachowywano zasadę podwójnej aktywności; radio dostarczało przede wszystkim rozrywki. Telewizję uczniowie ze szkół zawodowych i większość uczniów technikum traktowali jako relaks, licealiści korzystali z programów wzbogacających ich wiedzę w różnych dziedzinach. Częstotliwość uczęszczania do kina nie była duża – około 1/5 bywała w nim dwa razy w miesiącu, reszta znacznie rzadziej. Częstotliwość bywania w innych placówkach kulturalno-oświatowych była dość ograniczona – 47,3% badanych nie chodziło do teatru, 54% na koncerty symfoniczne, 87,3% do operetki; 56% chodziło na wystawy, w muzeum bywało 44% badanych, tylko 10,3% uczęszczało na odczyty i prelekcje, 3,8% do opery. Wyższy poziom uczestnictwa w kulturze licealistów widać było na przykładzie czytelnictwa i percepcji muzyki, której odbiór był mniej wybiórczy i zindywidualizowany w przypadku uczniów szkół zawodowych i techników. W przypadku uczniów szkół zawodowych czytelnictwo określała przeważnie lista lektur szkolnych, a recepcję muzyki – moda na określonych autorów i piosenkarzy. |