Abstrakt: |
Celem badania było poznanie poglądów i postaw nauczycieli pracujących na szczeblu kształcenia elementarnego w szkołach społecznych i szkołach państwowych jako przykładów myślenia społeczeństwa o szkołach niepaństwowych. Badaniem objęto dwie grupy nauczycieli: 1) pracujących w szkołach państwowych – 110 studentów pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim, reprezentujących różne środowiska; 2) pracujących we wrocławskich szkołach społecznych – dziewięć osób. Badanym zadano dwa pytania otwarte: Jakie widzi Pan(i) zalety, a jakie wady szkoły niepaństwowej? Czy chciał(a)by Pan(i) pracować w szkole niepaństwowej? Do zebrania materiału posłużono się wywiadem i obserwacją. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że nauczyciele ze szkół państwowych najczęściej jako główne zalety szkół niepaństwowych wskazywali sprawy związane z organizacją pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz z wyposażeniem szkół (łącznie 65%). W dalszej kolejności pojawiały się kwestie możliwości niekonwencjonalnego nauczania, indywidualizacja pracy dydaktyczno-wychowawczej. Głównymi wadami według tej grupy były odpłatność za naukę oraz oczekiwania uczniów i rodziców (łącznie 63%). Według niektórych odpłatność prowadziła nawet do elitarności finansowej (31%). W zestawieniu wad i zalet dominowały te drugie. 61,2% respondentów zdecydowanie chciałoby pracować w szkole niepaństwowej. Przedstawiane motywacje pozwoliły na wyodrębnienie kilku postaw nauczycieli wobec pracy w szkole niepublicznej, które można określić jako: romantyczna (przecenianie możliwości zmian), realistyczna (dostrzeganie wad i zalet; osób takich było najwięcej), konserwatywna (niechęć do podejmowania odpowiedzialności za indywidualny rozwój dziecka). W większości badani mieli realne wyobrażenia o możliwościach ekonomicznych, zakresie swobody organizacyjnej i metodycznej. Wypowiedzi nauczycieli ze szkół niepublicznych świadczyły o tym, że szukali oni zalet w ich funkcjonowaniu. Wszyscy zwracali uwagę na skuteczność działań pedagogicznych przez osobisty kontakt z wychowankiem, podkreślano jego charakter oparty na partnerstwie. Ceniono współdziałanie zespołowe, lecz miało ono niższą rangę. Wymieniano możliwość osobistego wpływu na proces dydaktyczno-wychowawczy. Mówiono o potrzebie satysfakcji z pracy. Rozmówcy podkreślali, że mimo trudnych warunków uczniowie lubią tę szkołę. Wiele osób zwracało uwagę na zalety organizacyjne placówek społecznych. Nauczyciele uważali, że w zasadniczych treściach i podstawowych umiejętnościach na poszczególnych etapach kształcenia program powinien być zbliżony do wymagań szkół publicznych. Podnoszono sprawę największego problemu – złej lokalizacji szkół i słabego wyposażenia. |