Abstrakt: |
Celem badania było określenie wpływu zaburzeń mowy na pismo uczniów młodszych klas szkoły specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo. Badaniem objęto 430 osób z 35 klas czwartych szkół specjalnych dla lekko upośledzonych umysłowo w 23 miastach na południu Polski. Spośród tej grupy uczniów wyłoniono 98-osobową populację dzieci z zaburzeniami mowy (28,8% ogółu). W badaniu posłużono się: próbą literową, sylabową i wyrazową oraz tablicami paronimów obrazkowych dla zbadania słuchu fonetyczno-finematycznego; przepisywaniem tekstu, pisaniem ze słuchu, pisaniem z pamięci oraz samodzielnym zredagowaniem kilku zdań na podstawie obrazka dla zbadania umiejętności pisania uczniów. Badanie wykazało, że uczniowie z wadami wymowy najczęściej popełniali błędy dotyczące głosek dentalizowanych wszystkich szeregów (m.in. ś – s, ć – c), co było następstwem zaburzeń mowy. Dzieci te myliły także głoski dźwięczne wymawiane jako bezdźwięczne oraz głoski tylno-przedniojęzykowe. Pomyłki tego typu występowały w tekstach pisanych ze słuchu oraz z pamięci. Drobne błędy w tym zakresie pojawiały się także we fragmentach przepisywanych przez dzieci z tablicy. Zaobserwowano, że dzieci mają największe problemy z redagowaniem i pisaniem zdań na podstawie przedstawionych obrazków. Ze względu na słabą jakość tych tekstów nie zakwalifikowano ich w ogóle do analizy badawczej. Najczęstsze błędy w tekstach pisanych ze słuchu i z pamięci: opuszczenia liter, przestawienia liter albo sylab, włączenia zbędnych liter (epenteza), zbędne rozdzielanie wyrazów, łączenie dwóch albo więcej wyrazów w jeden, zamiany liter (substytucja). Stwierdzono wysoką korelację pomiędzy wadami wymowy a liczbą i jakością błędów w wypracowaniach uczniów. Współczynnik korelacji Pearsona wyniósł 0,92. |