Abstrakt: |
Celem badania było zebranie danych pozwalających na charakterystykę budowy somatycznej dzieci i młodzieży z autyzmem oraz na porównanie badanej grupy ze zdrowymi rówieśnikami oraz z osobami upośledzonymi umysłowo i z zespołem Downa. Badaniem objęto 39 osób (28 chłopców, 11 dziewcząt) w wieku 5-18 lat. Materiał zebrano w kilkunastu placówkach oświatowych i medycznych na terenie Warszawy i Łodzi oraz na czterech turnusach rehabilitacyjnych zorganizowanych przez warszawski Instytut Psychiatrii i Neurologii i rodziców badanych dzieci. W tych samych placówkach zbadano 60 osób (31 chłopców, 29 dziewcząt) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym (IQ 36-51), 35 osób z zespołem Downa (22 chłopców, 13 dziewcząt), 155 osób z mózgowym porażeniem dziecięcym (83 chłopców, 72 dziewcząt). Oceny budowy ciała dokonano na postawie jednorazowych pomiarów 15 cech somatycznych i 11 cech kefalometrycznych; dla każdego badanego oznaczono pozycję pomiarów na siatkach dla wzorcowej, zdrowej populacji dzieci i młodzieży warszawskiej; obliczono normy wagowo-wzrostowe pozwalające na ocenę stopnia zaawansowania rozwoju; uwzględniono siedem wskaźników kefalometrycznych na podstawie zmierzonych cech. Pod względem osiąganych wartości budowy ciała badani z autyzmem sprawiali wrażenie grupy silnie zróżnicowanej międzyosobniczo, co być może stanowi dowód na polietiologiczność tego zespołu chorobowego. Żadna z opisanych cech somatycznych nie miała znamion cechy dysmorficznej. Wynik odnoszący się do wyższego rozwoju niż przeciętna zdrowa populacja uznano za w pewnym stopniu zaskakujący; stwierdzono, że może on wynikać z eliminowania przez mózg autystyczny z psychiki stresorodnego stanu zagrożenia środowiskowego i tym samym braku blokady wydzielania hormonu wzrostu przez ACTH. Chłopcy i dziewczęta z autyzmem osiągali przeciętnie wyższy poziom cech somatycznych niż ich zdrowi rówieśnicy. Odrębności w budowie ciała dotyczyły w większym stopniu pomiarów szerokościowych tułowia (odchylonych w stopniu wyższym) aniżeli niższych niż w grupie odniesienia cech wysokościowych (w tym samego wzrostu i jego składowych). Stwierdzono, że odnotowane u badanych obu płci skrócenie kończyn dolnych zdaje się wynikać z przyjmowania przez nich nawykowej pochylonej postawy ciała, nie zaś ze zmiany jego proporcji. Ze względu na budowę głowy osoby z autyzmem odznaczały się krótkogłowością, czołem silnie rozbudowanym na szerokość, szerokim rozstawem oczu (z tendencją do hyperteloryzmu), krótką i wąską twarzą o dobrze zaznaczającej się żuchwie. Badanych cechowało większe podobieństwo obu płci niż chłopców i dziewcząt do ich zdrowych rówieśników. Szerokie czoło i szeroki rozstaw oczu nosiły znamiona cech dysmorficznych. Hipotezę o związku obu cech z zespołem autyzmu i interpretowania ich jako wyniku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego potwierdzały też wyniki uzyskane dla innych grup dzieci z zaburzeniami o.u.n., w których niezależnie od wzajemnych relacji uzyskano ponadprzeciętne, odbiegające od normy rozwojowej wartości pomiarów szerokości czoła i rozstawu oczu. Stwierdzono, że rozrost szerokości czoła może rekompensować zmniejszone wymiary mózgoczaszki lub być efektem retardacji rozwoju. Ponadprzeciętna wartość rozstawu oczu może zaś dowodzić działania czynnika chorobotwórczego we wczesnej fazie rozwoju płodowego, uniemożliwiającego w pełni frontalne ustawienie szpar ocznych. |
Publikacje: |
- Łuczak, E. (1994). Dzieci i młodzież z autyzmem w ocenie antropometrycznej. Część I: Budowa ciała. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Pedagogiczne, 104, 59-76.
- Łuczak, E. (1994). Dzieci i młodzież z autyzmem w ocenie antropometrycznej. Część II: Budowa głowy. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Pedagogiczne, 104, 77-90.
|