Celem badania była weryfikacja hipotezy, że o powodzeniu pracy nauczyciela (możliwości realizowania założonych celów współczesnej szkoły) decyduje poziom autonomii jego osobowości. Badaniem ankietowym zamierzano objąć 112 losowo nauczycieli z 28 wylosowanych wrocławskich szkół podstawowych (po czterech w szkole); z powodu niezgody dyrekcji i samych nauczycieli na badanie ostatecznie wzięło w nim udział 84 nauczycieli z 24 szkół. Zgeneralizowane poczucie kontroli mierzono Skalą I-E J. Rottera, ustosunkowanie do zmian zachodzących w sobie samym – techniką AZE, tendencje do ograniczania stymulacji innych – techniką OST (obie opracowane przez W. Łukaszewskiego z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego), zapotrzebowanie na aprobatę społeczną – techniką KAS (J. Wilczyńskiej i R. Drwala). W wywiadach przeprowadzonych z 30 osobami zastosowano technikę do pomiaru akceptacji systemu szkolnego (AKS P. Pacewicza). Zakładano, że badanie skalą I-E doprowadzi do wyodrębnienia dwóch grup nauczycieli: o wysokim oraz o niskim poziomie autonomii osobowości, które wezmą udział w eksperymencie pedagogicznym dotyczącym różnic zachodzących w relacji nauczyciel – uczeń. Uzyskany wynik nie pozwolił jednak na przejście do drugiego etapu. 64 badanych było osobami o zewnętrznym umiejscowieniu kontroli wzmocnień, dwie – o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli wzmocnień. Według AZE pozytywnym stosunkiem do zmian charakteryzowało się w stopniu wysokim trzech badanych, w średnim – sześć; 75 wyrażało do nich negatywny stosunek. Według OST tendencję do wspomagania zmian zachodzących w innych ludziach zaobserwowano u czterech osób, u 16 miała ona średnią wielkość; 64 nauczycieli prezentowało postawę konserwatywną, ograniczającą zmiany zachodzące w innych. Za pomocą KAS stwierdzono, że 76 nauczycieli miało wysoką potrzebę aprobaty społecznej. W wywiadach badani krytykowali typową szkołę i panującą w niej atmosferę. Nauczyciele twierdzili, że powstające napięcia i lęki nie są dostrzegane przez uczniów. Nie potrafili wyobrazić sobie szkoły idealnej i jej atmosfery (jedynie trzy osoby miały dokładną wizję takiej szkoły). Badani sądzili, że wymagania stawiane uczniom są zbyt niskie; tylko 15 osób postrzegało się jako twórców tych wymagań. Nauczyciele koncentrowali się na wymaganiach związanych z dydaktyką; uznawali wysiłki za bezcelowe wobec braku współdziałania rodziny ze szkołą. Badani twierdzili, że we współczesnej szkole niemożliwe jest osiągnięcie poczucia własnej niezależności. Deklarowane postawy wobec uczniów były w większości zgodne z wizjami o postawach uczniów w szkole idealnej. Nauczyciele wykazywali niski stopień współodpowiedzialności za szkołę i niski stopień integracji z jej problemami. Z badania wyłonił się obraz nauczyciela niezadowolonego z pełnionej przez siebie funkcji zawodowej, sfrustrowanego sytuacją panującą w szkole, biernego i niezdolnego ze zmiany.