Abstrakt: |
Celem badania była odpowiedź na następujące pytania: Jak kadra pedagogiczna przyjmuje i ocenia nowy ład oświaty w kontekście aktualnych zjawisk społeczno-politycznych? Jaką kondycję zawodową reprezentuje w konfrontacji z codzienną trudną rzeczywistością szkolną? Jak oceniane są szanse pedagogicznej aktywności – sprawnego i skutecznego oddziaływania na młode pokolenie? Badaniem objęto 720 osób (475 kobiet, 245 mężczyzn), nauczycieli i dyrektorów różnych szkół makroregionu południowo-zachodniego oraz województw sąsiadujących (m.in. opolskiego, zielonogórskiego, kaliskiego). Zastosowano kwestionariusz ankiety zawierający skalę oceny wybranych problemów, uznawanych za szkodliwe, zagrażające rozwojowi młodego pokolenia; uwzględniono również możliwość prezentacji własnych ocen i opinii przez badanych. 55,8% respondentów miało wykształcenie wyższe, 35,4% niepełne wyższe; większość miała średni (od pięciu do 20 lat) lub długi staż pracy (ponad 20 lat); 38,2% mieszkało w mieście wojewódzkim, 32,6% w mieście, 20,8% na wsi, 8,4% w małym mieście. Nauczyciele wychowania fizycznego stanowili 18% badanych. Najwięcej badanych (78%) pracowało w szkołach podstawowych. Ponad 20% badanych zajmowało określone stanowiska i pełniło funkcje w szkole. W grupie problemów „najwyższego stopnia zagrożenia” najważniejsze okazały się kwestie związane ze sferą materialną i finansową warunków pracy szkoły. Obawiano się także zaburzeń w systemie teleologii i aksjologii (zniszczenie dobrych tradycji szkolnych wzorców wychowawczych) oraz pogarszającej się kondycji zdrowotnej i finansowej uczniów. Do grupy problemów „wysokiego zagrożenia” zaliczano niedopracowane przepisy, niedostateczną opiekę medyczną, stan higieny życia szkolnego i higieny osobistej uczniów, stan urządzeń sanitarnych w szkole. W grupie „stopniowo wzrastających trudności”, które będą negatywnie rzutować na problemy edukacyjne w najbliższych latach, znalazły się: destabilizacja zasad funkcjonowania szkoły, spadek jej prestiżu i autorytetu nauczyciela; dezorientacja nauczycieli związana z zaburzeniami w sferze wzorców ideowych, aksjologii i teleologii; degradacja materialna i społeczna zawodu nauczycielskiego; rozluźnienie obyczajowe i obniżająca się dyscyplina uczniów; stan zdrowia i sprawności fizycznej młodzieży; lekceważenie i negowanie wartości wykształcenia w życiu jednostki; zmiany programowe; zmniejszenie liczby godzin WF-u; zmiany modelowe sportu młodzieży szkolnej; analfabetyzm; likwidacja bibliotek publicznych; problemy związane z wprowadzeniem nauki religii do szkół. Za główną przyczynę zagrożeń uznano krótkowzroczność polityki oświatowej kolejnych rządów. Dostrzeżono potrzebę przekształceń modelowych w uczelniach wychowania fizycznego, które powinny objąć sferę programową, dostosowaną do nowych ideałów, celów i wartości społeczeństwa demokratycznego. Stwierdzono, że uczelnie powinny podjąć próbę konstruowania nowoczesnego programu kształcenia i dokształcania nauczycieli WF-u w dziedzinie edukacji zdrowotnej, wychowania ekologicznego, samodzielności w realizacji programu WF-u w szkole, samorządności uczniów w dziedzinie organizacji szkolnej kultury fizycznej. |