W badaniu podjęto problem współzależności wyników testowych (inteligencji) od płci, wykształcenia rodziców, pochodzenia, motywacji do nauki i ocen szkolnych; zamierzano także wykazać, w jaki sposób korelują ze sobą wskaźniki poziomu intelektualnego ocenianego różnymi metodami. Badaniem objęto łącznie 389 dzieci w drugim roku nauki szkolnej (208 dziewcząt, 181 chłopców) z makroregionu lubelskiego: grupę A – 190 dzieci, które rozpoczęły naukę szkolną w wieku sześciu lat oraz grupę B – 199 dzieci, które rozpoczęły naukę w wieku siedmiu lat. 236 dzieci mieszkało w mieście, 153 na wsi. W obu grupach wśród matek dominowało wykształcenie średnie (44,7%), następnie wyższe (26,5%), zawodowe (20,8%) podstawowe (8%). Wśród ogółu ojców najwięcej miało wykształcenie zawodowe (33,2%), następnie średnie (30,3%), wyższe (27%), podstawowe (9,5%). Do zebrania materiału badawczego zastosowano: Test Matryc Ravena i Skalę Goodenough-Harrisa, czynnik B Kwestionariusza Osobowości ESPQ Coana i Cattella, Arkusz Zachowania się Ucznia B. Markowskiej; przeanalizowano oceny szkolne jako pomiar wiadomości przyswajanych w procesie nauczania. W grupie A motywacja do nauki szkolnej została oceniona jako przeciętna, była istotnie wyższa u dziewczynek niż u chłopców. Oceny szkolne nie różnicowały istotnie obu płci. Poziom intelektualny badanych niezależnie od metody mieścił się w granicach przeciętnej dla wieku. Wyższe średnie wartości w zastosowanych metodach uzyskały dzieci miejskie. Wyniki dziewczynek tylko w Teście Ravena istotnie różniły je od chłopców. Motywacja w grupie B również była w granicach przeciętnej; poziom motywacji u dziewczynek był istotnie wyższy. Osiągnięcia w nauce różniły dzieci na korzyść dziewczynek. Inteligencja dzieci z grupy B nie odbiegała od przeciętnej; wystąpiły mało statystycznie znaczące różnice na korzyść dziewczynek. Wyniki dzieci miejskich i wiejskich rozpoczynających naukę w różnym wieku wskazywały na ich podobny poziom rozwoju umysłowego w chwili badania. Średnie oceny szkolne dzieci miejskich, które rozpoczęły naukę w siódmym roku życia, były nieco wyższe. Dziewczęta rozpoczynające później naukę uzyskały istotnie wyższy poziom w czynniku B, co wskazuje na ich większe zainteresowania szkolne i większą szansę powodzenia w nauce. Zauważono wpływ intensywności pracy nauczycieli z dziećmi, które wcześniej rozpoczęły naukę szkolną, na zbliżenie ich poziomu intelektualnego do dzieci o rok starszych. Uzyskane przez dzieci wyniki w poszczególnych metodach wykazały wyraźny wpływ poziomu wykształcenia matek na rozwój intelektualny dzieci, motywację do nauki, oceny szkolne. Wyniki miały też związek z wykształceniem ojców – wraz ze wzrostem jego poziomu wzrastała różnica w poziomie wykonywania testów inteligencji, szczególnie Ravena. W skali motywacji najniższe wyniki uzyskały dzieci, których ojcowie mieli wykształcenie podstawowe. Stwierdzono stosunkowo najwyższy związek między Testem Ravena i Testem Postaci Ludzkiej. Dość znaczna była też zależność między Testem Postaci Ludzkiej i ocenami szkolnymi. Potwierdził się związek między motywacją uczniów a ich ocenami szkolnymi. Zaznaczyły się zależności między ocenami a Testem Ravena i Czynnikiem B.