Badanie dotyczyło świadomości historycznej; zamierzano ustalić, kto według młodzieży należy do najwybitniejszych Polaków. Badanie przeprowadzono w województwie rzeszowskim, objęto nim 96 uczniów klas VIII w pięciu szkołach podstawowych (dwie z Rzeszowa – 45 uczniów, trzy położone 10-20 km od miasta – 51 uczniów); w grupie uczniów wiejskich 68,7% stanowiły dziewczęta. Ankieta dotyczyła kanonu wielkich Polaków oraz zainteresowań uczniów w zakresie ogólnym – czytelnictwa książek, oglądalności filmów. Najpopularniejsze w obu grupach były książki przygodowe (uczniowie miejscy 75,5%, wiejscy 84,3%); książki historyczne, biograficzne były mniej popularne, wskazywali je głównie chłopcy. Respondenci wiejscy czytali mniej rodzajów książek niż miejscy. Wśród książek historycznych, które podobały się badanym, przeważały lektury obowiązkowe lub uzupełniające z języka polskiego w klasach VI-VIII; najpopularniejsze były książki Henryka Sienkiewicza (Krzyżacy, Quo vadis, Trylogia). Ekranizacje książek Sienkiewicza były ulubionymi filmami historycznymi. W głównym pytaniu ankiety proszono o wymienienie 15 nazwisk najwybitniejszych Polaków w wyznaczonych umownych przedziałach czasowych. Tyle nazwisk podało 31 uczniów; 26 uczniów podało 10-12, 27 – od sześciu do dziewięciu; młodzież miejska podawała nieco więcej nazwisk niż wiejska. Proszono także o odpowiedzenie, za jakie zasługi ceni się wymienione postaci. Dla badanych najwybitniejsi byli w okresie średniowiecza do XV wieku przede wszystkim polscy królowie; uczniowie wiejscy na trzecim miejscu wymienili Jana Długosza, u uczniów miejskich zajął on ostatnie miejsce. Mieszka I uczniowie cenili w większości za przyjęcie chrztu, utworzenie Polski; inne postaci były również cenione za zasługi dla państwa. Większą znajomością tego okresu wykazali się chłopcy. Za najwybitniejszego w XVI-XVIII wieku obie grupy uznały Tadeusza Kościuszkę (ceniony za patriotyzm), następnie Mikołaja Kopernika (drugie miejsce u uczniów miejskich, czwarte u wiejskich; ceniony za wytrwałość w głoszeniu poglądów), Jana Kochanowskiego (za mądrość utworów), Henryka Dąbrowskiego. Uczniowie miejscy za najwybitniejszego w okresie porozbiorowym uznali Adama Mickiewicza, następnie Henryka Sienkiewicza (ceniony za powieści historyczne), Marię Skłodowską-Curie (rozsławienie Polski przez odkrycia); zajęła ona pierwsze miejsce u uczniów wiejskich, następnie wymieniano Adama Mickiewicza i Stefana Żeromskiego; większość wymienianych należała do świata kultury. Wśród wybitnych Polaków okresu 1918-1939 pierwsze miejsce w obu grupach zajął Józef Piłsudski – otrzymał najwyższe wskaźniki w całej ankiecie (75,5% badanych miejskich i 82,3% wiejskich), był ceniony za wkład w odzyskanie niepodległości i utworzenie państwa polskiego; uczniowie miejscy wskazywali następnie na Eugeniusza Kwiatkowskiego i Ignacego Mościckiego, uczniowie wiejscy – Wincentego Witosa i Ignacego Mościckiego. Za najwybitniejszego w okresie od II wojny światowej do współczesności badani miejscy uznali Władysława Sikorskiego, a wiejscy Jana Pawła II; obie grupy oceniły też wysoko Jerzego Owsiaka i Lecha Wałęsę. Na pytanie, komu uczniowie postawiliby pomnik lub nazwali jego imieniem ulicę, najwięcej uczniów miejskich wybrało: Jerzego Owsiaka, Józefa Piłsudskiego, Jana Pawła II; wiejscy wskazali równorzędnie Jana Pawła II i Jerzego Owsiaka, następnie Adama Mickiewicza. Na podstawie uczniowskiego kanonu stwierdzono, że u młodzieży widoczne jest wielostronne spojrzenie na przeszłość Polski, uwzględniające elementy wiktoryjno-martyrologiczne, w znacznie mniejszym stopniu kulturowe, a także gospodarcze i społeczne.