Celem badania było scharakteryzowanie społecznej i kulturalnej sytuacji nastolatków z małych miast. Diagnoza sformułowana dzięki badaniu – w założeniu autorów – miała pomóc w budowaniu i doskonaleniu konkretnych programów pracy z młodzieżą. Badaniem objęto uczniów z Grodziska Mazowieckiego (343), Giżycka (344) i Wyszkowa (360). Uczniowie urodzili się między 1980 a 1988 rokiem. Uczęszczali do: szkół podstawowych (335), gimnazjów (157), liceów ogólnokształcących (151), liceów zawodowych (71), techników (136) oraz zasadniczych szkół zawodowych (176). 44,3% wszystkich uczniów to dziewczęta. Wykształcenie matek badanych uczniów było najczęściej średnie (30,4%). 34,5% uczniów chciałoby po ukończeniu szkoły iść na studia. 5% badanych (gimnazjaliści, uczniowie szkół podstawowych) chciałoby podjąć naukę w szkole zawodowej; 18,3% zaś w liceum ogólnokształcącym. Naukę w liceum chętniej podjęłyby dziewczęta niż chłopcy. 9,9% zadeklarowało, że muszą znaleźć pracę, a naukę będą kontynuować zaocznie; w szkołach podstawowych i gimnazjach w taki sposób odpowiadało niespełna 2% badanych. 8,9% uczniów po ukończeniu szkoły chciałoby od razu podjąć pracę. 60% respondentów oceniło swoją sytuację materialną jako bardzo dobrą albo dobrą, 27,3% – jako średnią, 4,1% – jako złą albo bardzo złą. Młodsze nastolatki częściej uważały sytuację materialną rodziny za dobrą albo bardzo dobrą (69,3%). Starsi uczniowie częściej za to twierdzili, że sytuacja finansowa w ich domach jest średnia (37,1%). 15,9% uczniów na swoje potrzeby mogłoby przeznaczyć miesięcznie kwotę do 20 zł. Wysokość kieszonkowego u 26,7% nastolatków wynosiła od 21 do 60 zł. 18,1% badanych na swoje potrzeby mogłoby wydać każdego miesiąca od 61 do 100 zł. Co dziesiąty uczeń dysponował w miesiącu kieszonkowym w wysokości od 101 do 200 zł. 15,6% respondentów nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie; 6% z nich wymieniało „fantastyczne” sumy; 7,6% na swoje potrzeby mogłoby przeznaczyć miesięcznie ponad 200 zł. 11,3% uczniów miało własne źródło dochodów; w czasie roku szkolnego pracowało 4,3% z nich, a podczas wakacji – 2,4%. 9,8% badanych przyznało się do podbierania pieniędzy rodzicom. Najczęściej nastolatki prosiły o pieniądze rodziców albo innych członków rodziny (35,4%). 23,9% badanych odkładało pieniądze na wakacje. 27,3% respondentów (częściej dziewczęta niż chłopcy) wydawało kieszonkowe na prasę albo książki. Najczęściej jednak pieniądze badani przeznaczali na ubrania (ponad 60%) i płyty albo kasety (ponad 40%). 18,2% ankietowanych wydawało pieniądze na papierosy. 15,5% uczniów zadeklarowało przynależność do organizacji pozaszkolnych, w tym częściej chłopcy. Najczęściej taką przynależność wskazywali uczniowie liceów ogólnokształcących. 3,8% osób należało do harcerstwa, 3,3% – do organizacji sportowych, 2,5% – do OSP, 2,4% – do organizacji parafialnych. 69,4% respondentów nie wiedziało, jakie są w ich miastach organizacje pracujące z dziećmi i młodzieżą.